6
en Wagner indirekt, omdat op zijn christelik Socialisme in muzikale vorm, eerst het Nietschzisme, tans die niewere kunstrichting heftig reageert. In een wereld, waar de ge* vangenissen vervangen zijn door inrichtingen voor acuut of chronies waanzinnigen, in een wereld, waar men, bij gemeenschappelik bezit van grond en masjines en zonder erfrecht, met hoofd en hand eerlik zijn brood verdient, in een wereld, waar men staat als republikein tegenover God, Opperpriester, Keur*Koning en Patroon, daar hoeft men, daar kan men niet meer bidden met deze woorden, die het hele Christendom kenschetsen en ook de Christenen als grote kinderen èn ekonomiese slaven, als bedelaars:
Onze Vader, die in de hemelen zijt,
Uw Naam worde geheiligd Gelijk in den hemel alzo op aarde.
Geef ons heden ons dageliks brood En vergeef ons onze schulden,
Gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren enz.
I
In simboliese zin betekent de Verlossing van de Mens* heid door het Bloed van Christus echter de bevrijding van het kwaad door het lijden en strijden van de goeden, geïnkarneerd in de Christus*figuur, voor de slechten.
Die strijd is vervormd in de eerste helft van de XlXe Eew tot den kamp van het Licht tegen de Duisternis in Hegel’s teorie over de zelfbewustwording van den Wereld* geest in de Mensheid.
Die strijd is vervormd in de twede helft van de XlXe Eew tot den struggle for life in Darwin’s teorie, voor zover die kamp er een is van de sterkeren niet alleen tegen de zwakkeren in de Natuur, maar ook van die sterken, welke tevens de besten zijn. Wat betreft den