Deze vijandige wereld

'U hoeft hem niet te géven. Het is bruikleen. Later krijgt u hem terug. Meer niet.'

'Zo, méér niet. En dat heb jij beloofd?'

'Ja, was dat dan niet goed?'

'Wie geeft me de verzekering dat ik die machine ooit terugkrijg? Jij misschien?'

Donkere plekken zweefden plotseling voor mijn ogen, alsof een kachel aan het roeten was. Ik hield me steviger vast aan de rand van de toonbank.

'U bent er toch zelf bij als de stans wordt gebruikt,' smeekte ik bijna. 'Hij gaat toch niet naar een particulier.'

'Zo, meneer heeft al beslist wat er met mijn machine gaat gebeuren. Hij gaat niet naar een particulier, maar wordt voor een goed doel gebruikt. Meneer de trotskist. Heb je nog meer voor me beslist?'

'Die rotmachine...' Ik het me het woord ontvallen zonder het te willen, en herstelde me. 'U gaat toch niet naar het kamp vanwege die machine?' Waarom begreep hij het niet. Waarom moesten we weer langs elkaar heen praten. 'Het is maar in bruikleen.'

'M4ar in bruikleen. Wat weet jij van de vuiligheid van de mensen. Wat ze vandaag beloven omdat ze je nodig hebben, zijn ze morgen alweer vergeten. Als ze de stans maar hebben. Dat stempel kunnen ze elke dag intrekken.'

'U wint er toch tijd mee.'

'En daarna? Weet jij een adres waar we terecht kunnen als het zover is? Bij je vrienden misschien? Die kijken net zo wazig als ik erover begin als mensen die in de tram niet op willen staan voor een invalide. Dan zien ze niets. Dan merken ze niets. Dan weten ze van niets. We zijn maar joden, begrijp je. Ze kijken wel uit, hun hachie voor ons te wagen. Alsof we uitvaagsel zijn. We hebben Jezus vermoord, hebben ze geleerd toen ze nog in hun broek scheten, en die misdadige waanzin krijg je er niet meer uit.'

56