Deze vijandige wereld

'Hij wil in élk geval bij de gemeente komen,' onderbrak vader haastig.

'Dat maakt hij wel een kansje op een of ander bureau, maar dan moet hij eerst naar een particulier kantoor om ervaring op te doen. Als hij mi letterzetter of iets dergelijks wordt, is dat geen aanbeveling.'

'Schrijft u hem dan maar voor de gemeente en voor kantoor in,' antwoordde vader.

'Zijn je nagels schoon?' vroeg moeder, en voor de zekerheid haalde ik er nog eens een doorgebroken luciferhoutje onderdoor. 'Je moet je schoenen nog poetsen,' drong zij aan, en toen ik antwoordde dat ik dit al had gedaan, zei ze: 'Maar aan de achterkant zijn ze nog wit.' Mijn haar plakte op mijn hoofd. 'Je moet er niet met je handen praten, dan zien ze meteen dat we joden zijn.' Mijn diploma had ik al in mijn tas gestopt, de cijferlijst eronder, misschien vroegen ze er dan niet naar. De oproepkaart had ik er ook in opgeborgen, dein kon hij niet kreukelen of vies worden. 'Daar letten ze allemaal op,' had vader gewaarschuwd voordat hij naar de schoenmakerij was gegaan. 'En praat met twee woorden.'

'Armenraad' stond er op de oproepkaart van Beroepskeuze, dat was dus gemeente, en ik was nog niet eens naar kantoor geweest.

Vrouwenogen monsterden mij van top tot teen. Zij moest me zeker aannemen. Het kon mijn opoe wel zijn, wat een stijve trut. 'Hoe oud ben je?'

'Bijna vijftien,' en ik verbeterde: 'Bijna vijftien jaar, juffrouw.'

'Nog veertien? En je hebt je diploma driejarige?'

Ik knikte, als ik 'ja' zei vond ze me misschien een opschepper.

'Mag ik je cijfers eens zien?'

42