Schimmenspel (filmdagboek)

de telefoon van oom Adriaan voor de beweging te mogen gebruiken. Als dit niet werd toegestaan, zei hij uitdrukkelijk, dan gingen ze weg bij Mien Sneevliet, en zouden bij 'madame van T.' gaan wonen. Dit 'madame van T' was bedoeld als waarschuwing, omdat hij wist dat mijn relatie met haar moeilijk lag. Als ik bij haar kwam, en dat moest geregeld voor de beweging, had ik altijd het gevoel, weer bij een tante te zijn, bij wie ik als kind van zes jaar noodgedwongen in huis ben geweest: erg zelfverzekerde mensen, met meerderwaardigheidsge-voelens van de beter gestelden.

Michel wist dat. Zijn woorden waren zonder meer bedoeld om mij te intimideren.

Wat hij niet wist, was dat zijn dreigement mij woedend maakte, al liet ik het hem niet merken, zo flink was ik niet, en bovendien was mijn toestand er niet naar.

Maar ik gedroeg mij er wel naar. Voor het eerst was ik 'ongehoorzaam' tegenover hem, en gaf zijn 'opdracht' niet door aan' mijn schoonmoeder.

Inderdaad zijn ze enige tijd later op een ander adres gaan wonen. Terecht, want het verblijf bij mijn schoonmoeder was slechts voorlopig, als eerste opvang bedoeld geweest. Dat nieuwe adres was bij Maurice Ferrares, waar ze gebleven zijn tot hun vertrek uit Amsterdam, na de invrijheidstelling van Michel.

Waarom komen al die herinneringen bij mij boven, nu Rudolf en de filmploeg bij Michel zijn?

woensdagmiddag, 27 mei, kwart voor 6 In de trein terug naar Nederland.

Vanmorgen waren Rudolf en zijn ploeg bij Michel. Eerst sprak ik Jochgem, die zei dat de officiële besprekingen met politici alleen maar formele waarde hadden, omdat zij hun werkelijke gevoelens begroeven achter hun politieke opvattingen. Hij herinnerde zich een filminterview met de tot aftreden gedwongen minister Kruisinga, die tranen rrtet tuiten huilde toen de camera nog niet draaide, maar omdraaide als een blad aan een boom toen het 'ernst' werd. Met Michel was het precies eender gegaan, zei hij, maar meer wilde hij niet vertellen, Rudolf zou me wel inlichten.

Later vond het gesprek op mijn kamer plaats.

Rudolf vertelde, dat Michel heel vriendschappelijk over mij was geweest toen het interview nog niet was 'begonnen', maar formeel

84