Schimmenspel (filmdagboek)

22 april De moord op de Nederlandse filmers in El Salvador laat mij niet los en bevestigt dat het verstandig is geweest niet naar Chili te gaan om te filmen. Je krijgt een visum alsof er niets aan de hand is, maar daarginds aangekomen word je in de gaten gehouden, om je in een hinderlaag te laten lopen.

23 april Nu Michel aan de film meewerkt, en mij via Rudolf zo vriendschappelijk tegemoet treedt, stormen allerlei problemen op mij af. Zou ik, bij een eventuele ontmoeting, voor mezelf durven opkomen? Dat was wat er vroeger vooral aan ontbrak: de moed om voor mezelf op te komen. Deed ik het wel, en soms was het onvermijdelijk, dan had ik een slecht geweten, alsof ik een slechte daad verrichtte. Toen zij in Amsterdam woonden vertelde Hélène mij eens, dat Michel vanuit het sanatorium in Zwitserland, waar hij was verpleegd, naar Frankrijk werd uitgenodigd om er voor de Vierde te werken. Daar zou men dan wel voor een verblijfsvisum zorgen. Hélène stond er, terecht, op, dat ze eerst voor dat visum moesten zorgen omdat, waren ze eenmaal in Frankrijk, van al die beloften niets terechtkwam. Ineens herinnerde ik me mijn reis naar Latijns-Amerika. Ook toen verlangde ik dat ze voor een verblijfsvergunning zouden zorgen, maar het kwam niet in orde, Michel vond me maar lastig, en dus ben ik op goed geluk gegaan, zodat de narigheid zich pas in Latijns-Amerika aandiende. Zulke herinneringen heb ik wel meer. Eens vertelden ze me in hun 'Amsterdamse' tijd, dat er in Athene van de kant van partijgenoten destijds veel afgunst op Michel had bestaan, dat hij ook om die reden niet in Athene wilde blijven, en naar het buitenland is gegaan. Van mij verlangden ze evenwel dat ik met Maurice Ferrares zou samenwerken, die mij met zijn afgunst achtervolgde.

Ik heb nu dagelijks invallen met betrekking tot Michel. Natuurlijk was ik niet zover in mijn samenwerking met hem gegaan, als ik het niet fundamenteel met hem eens was geweest. Vooral wat de noodzaak van onze steun aan de Algerijnse revolutie betrof. Het was gewoon een uitkomst voor me, na alle irritaties en spanningen in de beweging, die me het gevoel gaf te zullen stikken.

En altijd maar weer overvalt me de angst. Waarvoor? Je gaat toch niet mee naar Parijs? Of wel soms? Nee immers? Ben je nu bang, dat Michel anders niet aan de film zal meewerken. Waarom anders zijn aandringen op je komst?

52