Sneevliet, rebel

li. Chaos

'Als De Nieuwe Fakkel komt, moet mijn man meteen de post uit de bus halen. Dan leest hij mij in bed het laatste artikel van Genosse Sneevliet voor.' Wilde Hilde Schwartz, een Duitse emigrante uit Parijs en nu als gast op de Overtoom, mij vleien met oom Henk? Of meende zij het? Wat vond zij er dan zo goed in?

Op mij maakte oom Henk de laatste tijd een vermoeide indruk, ook in wat hij schreef. Als hij op een vergadering sprak, dacht ik: dat heeft hij de laatste tijd al zo vaak gezegd. Zijn artikelen waren daar weer een afspiegeling van. De Spaanse revolutie had hem opgestuwd tot laaiend enthousiasme. Toen kwam de dood van Pam. Daarna het verraad van de stalinisten, die het socialistisch karakter aan de revolutie ontnamen en met medewerking van de GPOe de leider van de Spaanse zusterpartij de poum, Andrés Nin, vermoordden. Nin was een persoonlijke vriend van oom Henk. Evenals de Oostenrijkse revolutionair Kurt Landau, ook in Spanje vermoord. Zijn vrouw Katja, die de indruk van een schoolmeisje maakte, logeerde op de Overtoom. Met haar was Hilde Schwartz meegekomen.

Of was oom Henk in de war van de kritiek, die door Trotsky op hem werd neergebeukt? Juist naar aanleiding van de ontwikkeling in Spanje? Waar de poum, in Catalonië, aan een Volksfrontregering had deelgenomen? Mocht het wel? Mocht het niet? Ook mij pijnigde de vraag. Was het een coalitieregering met burgerlijke partijen die het kapitalisme in stand wilden houden? Wat dacht oom Henk ervan? De vraag alleen al maakte hem razend. Ik moest me niet laten imponeren door de stijl van Trotsky; hij liet zich voorlichten door intrigerende emigranten die al misselijk werden bij de reuk van een arbeider. Als Trotsky zo graag invloed had willen uitoefenen op het verloop van de Spaanse revolutie, waarom was hij dan niet naar Spanje gegaan? De leiding van de poum had

43