Jullie is jodenvolk

haar sleutelbeen heeft gebroken. De zwarte plek onder haar oog loopt uit in geel en groen. Ze geven ons een zoen, wij hun natuurlijk ook. Vader heeft zich niet geschoren, het prikt. De wang van moeder is klam en warm.

Ze hebben zeker al gehuild, nu zijn ze stil. Ik zou wel willen huilen, maar ik durf het niet. Zou Maurits magerder zijn geworden? Ineens? Zo ziet hij er uit; ik hoor zijn adem.

Wat zegt vader? Hij praat zacht, ik kan hem bijna niet verstaan. 'De dokters begrijpen het zelf niet. Zondag, met het bezoek, was alles nog prima. Ze vroeg wel steeds naar Sientje, maar ik heb haar gezegd dat ze heus niet ongerust moest zijn, dat het een lichte griep was. We hebben daarna fijn zitten praten. Ze ging juist zo goed vooruit.'

'Zij heeft er gelukkig niets van geweten. De ineenstorting kwam plotseling, daarna was ze bewusteloos. Ik ben steeds bij haar geweest met Sientje, ze heeft niet geleden.'

Zou ik Saartje nog een keer mogen zien? Ik zal het vader straks vragen.

Niemand zegt nu iets. Je hoort de klok boven de stilte uit tikken.

'Wanneer wordt ze begraven, Barend?' opoe vraagt het.

'Ik weet het nog niet. Het ergste is dat ik allang geen belasting meer heb betaald voor de Joodse gemeente. Bij de Ge-were hebben we ook schuld. Waar moest ik het geld vandaan halen? Trouwens, wie had dit ooit kunnen denken.'

Weer wordt gebeld. De juffrouw van de Achtergracht die altijd bij ons kwam. Zij geeft moeder een zoen, ons ook. Tegen vader zegt ze, dat niemand dit had verwacht. Terwijl ze nog praat komen andere ooms en tantes, ook neven en nichten, de hele familie is er. Het is een geroezemoes van jewelste. Nog nooit zijn er zoveel voor ons geweest, behalve bij de koperen bruiloft. Toen heeft Saartje die vaas gekocht, zij was het blijst met alles.

En nu is ze dood. Hoe kan dat nou. Je kan toch niet zomaar

8a