Een geintje

we vrouwen in Ravensbrück aan uit andere kampen die werden ontruimd voor de naderende Russen. Zij waren vaak half gekleed, en mijn schoonmoeder en Cor Storm smokkelden op hun lichamen kleren mee voor de nieuw aangekomenen. Zij werden betrapt en naar een Vernichtungslager gestuurd. Daar werd geregeld appél gehouden, en een "dokter״ moest de vrouwen aanwijzen die niet sterk genoeg meer waren. Voor de gaskamer. Zo is Cor Storm voor altijd verdwenen. Godzijdank werd Bea's moeder, voordat de oorlog was afgelopen, opgenomen in het bevrijdingstransport van graaf Bernadotte.'

Zou ik vertellen dat ze, thuisgekomen, een brief had ontvangen van koningin Wilhelmina, die haar condoleerde met de dood van haar man? Ze had er nooit gebruik van willen maken. 'Mijn man is niet als nationalist, maar als socialist gevallen/ zei ze altijd. Ik zweeg. Ik moest maar vertellen dat ik nog altijd erg links was. Klaas onderbrak mijn gedachten.

'Wat erg dat je broer niet is teruggekomen, hè?' zei hij. 'Hij was vooral bevriend met de mijne, die zit nu in Zuid-Afrika. Als hij in Nederland komt, eens in de twee jaar, heeft hij het er altijd over. Wat een rottijd/ mompelde hij in zich zelf.

'Jij redt het wel/ zei hij plotseling, als wilde hij me overrompelen. 'Bea, daar maak ik me meer zorg om. Jullie hebben drie kinderen. Wat spook je nu weer uit?'

'Ik ben trotskist/ antwoordde ik hem op de man

af.

57