Dapper zijn omdat het goed is

vanwege de beruchte Moskouse processen. Reiss had zich tot Sneevliet gewend om steun te zoeken. Zij kenden elkaar nog uit de beginperiode van de Communistische Internationale, de eerste helft van de jaren twintig. Kort na zijn breuk met Stalin is Ignaz Reiss door agenten van de GPOE vermoord, en de vraag is blijven bestaan wie de GPOE in kennis heeft gesteld van de handel en wandel van Ignaz Reiss.

Kort na de dood van Ignaz Reiss hoorde Henk Sneevliet van Walter Kriwitzki, een hoge GPOE-func-tionaris die kort na Ignaz Reiss met Stalin had gebroken, dat een jongeman uit zijn beweging, die toegang had tot zijn woning aan de Overtoom 468 te Amsterdam, de GPOE alle inlichtingen had verstrekt, die de misdaad mogelijk hebben gemaakt. Daar kwamen slechts drie mensen voor in aanmerking. Ten eerste een zekere Wabe van der Veer, een lid van de jeugdbeweging met zeer beperkte intelligentie. De tweede 'verdachte' was ik. Ik wist dat ik het niet was. Eén figuur bleef over: Joop Zwart.

Veertig jaar later, op 6 augustus 1977, onthult Joop Zwart, geïnterviewd door Max Pam, in Vrij Nederland:

'In het heetst van de koude oorlog was de BVD begonnen met het uitzoeken van de affaire Ignaz Reiss. Het ging om een Komintern-agent die met Stalin had gebroken vanwege de processen in Rusland. Op zijn vlucht meende Reiss te kunnen steunen op zijn subagenten in Nederland. Maar het gevolg was dat zij Reiss niet hielpen, maar Moskou meedeelden waar zij hem te pakken konden nemen. In Lausanne is Reiss toen op de goede Chicago-manier op de openbare weg neergeschoten.

Na veel weifelen was de BVD bij mij gekomen met de vraag of ik bereid was inlichtingen te verstrekken.

17