Dapper zijn omdat het goed is

bestaande in zijn ontwikkeling. Wat geleerd allemaal, hè! Maar ik moest daaraan denken, omdat Heijermans 'Op hoop van zegen' 50 jaar geleden maakte, en het stuk de mensen nu nog aanspreekt. Vaak worden kunstwerken in de tijd dat zij werden gemaakt, zoals bij voorbeeld de schilderijen van Van Gogh, nog niet begrepen, omdat zij hun tijd vooruit zijn. Maar het zijn juist kunstwerken omdat zij later wel worden begrepen, als de mensen in hun gevoelens en denken net zo ver zijn als die kunstenaar al veel eerder was. Dit kan natuurlijk alleen als de kunstenaar van de waarheid in haar ontwikkeling is uitgegaan. Want alles wat vals, oneerlijk, onoprecht is, wordt weerlegd en kan dus nooit de toekomst vertegenwoordigen. En zo is het met alles in het leven. Wat een zwaarwichtige gesprekken heb ik al met onze zoon, hè mam? Heb je mijn brief van vorige week al ontvangen? Omdat je donderdag zei, nog niets te hebben gekregen. Wat gezellig was het bezoek, hè! Gaan jullie met de filmclub zelf ook filmpjes maken, Bart? Je zal zien wat een verrassende mogelijkheden er zijn wanneer jullie proberen de levende werkelijkheid vast te leggen. Een brug die omhoog gaat, in het drukke verkeer, een zeeboot in het Noordzeekanaal, maar waargenomen in de IJ-polder, zodat het net is of de boot in de lucht zweeft (een prachtig punt daarvoor is de polder bij de eerste brug op de weg naar Velsen). Je moet eens proberen, zelf zulke mogelijkheden te ontdekken, die zijn er overal en altijd. Dan zul je ook zien hoe arm de meeste films zijn, en dan zul je het zelf beter willen doen. Ik heb nu toestemming, op zaterdag- en zondagavond met een medegevangene te schaken. Dat zijn wilde vechtpartijen, waarin ik menig keer het loodje leg. De man speelt sterk, maar ik blunder nog wel eens omdat mijn gedachten altijd afdwalen.

120