De B van Bemazzel

met mij heeft besproken, is hem uiteraard niet bekend.

Onze werkzaamheden bestaan uit sneeuwruimen in de wijde omgeving. De sneeuw ligt overal meters opgewaaid, zoals niemand van ons ooit eerder heeft aanschouwd. De paden die wij erdoorheen graven lijken op loopgraven in een stuk niemandsland. Al na twee dagen heb ik een paar bevroren vingertoppen, die kleurloos en zonder gevoel aan mijn handen zitten.

's Avonds klappertanden wij in onze bedden, en vertellen elkaar het laatste nieuws uit de brieven van thuis.

Lang duurt de winter, en wanneer de paksneeuw verdwenen is, ligt er nog een laag ijs over het land, dat elk grondwerk, en wij zijn immers naar het kamp gestuurd om grondwerk te verrichten, onmogelijk maakt. Gelukkig is de kampbeheerder een geschikte man, die ons het leven niet zuur wil maken, en ons zoveel mogelijk vrij laat. Willen wij het kamp verlaten, wat formeel niet mag, dan doet hij een oogje dicht.

Zo zwerven Guus Leeuwenstein en ik langs de grens van Drente en Friesland, en bespreken tot in details de mogelijkheid om in geval van nood te vluchten. Aan de overkant, in het Friese Oud-Appelscha, bevindt zich de vrije jeugdherberg van Piet van Praag. Ik heb hem zo'n tien jaar geleden leren kennen als lid van de Onafhankelijke Socialistische Partij. Hij beheerde toen in het Noordhollandse Laren een soortgelijke jeugdherberg. Met de jeugdbeweging belegden wij er weekends. Jaques de Kadt, een partijleider, heeft er eens voor ons gesproken nadat hij uit de gevangenis was ontslagen, waartoe hij wegens opruiing was veroordeeld. Hij was de radicaalste van al onze leiders, en niemand had er een flauw vermoeden van dat hij de kuierlatten zou nemen. Sjakie Narrisjkat werd hij daar

38