Oom Henk heeft je geweigerd, zegt ze. De samenwerking met de Rotterdamse groep is een sof geworden. Daarentegen heb ik door de analyse meer zelfrespect gekregen. Ik durf nee te zeggen tegen mijn vader, en laat me niet meer te pas en te onpas jennen. De impotentie is bezig te verdwijnen. De behandeling is een zegen voor ons allemaal, houdt ze me voor. Natuurlijk mag ik mijn overtuiging niet in de steek laten, maar ze heeft begrepen dat het een tijdelijke maatregel is. Probeer het toch, dringt ze bij mij aan, en zo besluit ik door te gaan met de psychoanalyse.
Intussen breidt de oorlog zich uit. Op 7 december 1941 vallen Japanse vliegtuigen de Amerikaanse vlootbasis Pearl Harbor onverwachts aan. En op 8 december verklaren niet alleen de Verenigde Staten, maar ook Nederland de oorlog aan Japan. Het is op de dag dat Mau-rits vijfentwintig is geworden. Een kwart eeuw geleden werd hij mijn broertje.
35