De B van Bemazzel

moet behandelen? Normaal moet de analysant, de geanalyseerde, dat ook betalen als hij of zij over de middelen beschikt. Maar de analyticus wil toch ook enige mensen in analyse hebben voor wie hij zich persoonlijk interesseert, zelfs als ze maar weinig kunnen betalen. Sociaal georiënteerde psychoanalytici hebben, in navolging van Freud, twee minvermogende patiënten in analyse. Wel moet je betalen wat je kan. Daar heeft de dokter recht op, en bovendien: iets wat je voor niets krijgt wordt niet gewaardeerd.

En nu lig ik vijf dagen per week bijna een uur op de divan, met mijn ogen dicht, om mijn invallen te vertellen. Soms schiet mij niets te binnen, en zwijg ik, vijf, tien minuten achter elkaar. Dan legt de dokter zijn hand op mijn voorhoofd totdat er iets vaags komt opdagen dat geen enkel zinnig verband lijkt te houden met wat ik ervoor heb gezegd. Maar dokter De Widt wijst mij op de band tussen alles wat mij is ingevallen, een gedachten-keten met een gemeenschappelijke emotionele band. Het is altijd opnieuw een verrassing, blijkt een diepere betekenis te hebben die iets te maken heeft met mijn gevoelsproblemen.

Wat mij er duidelijk uit wordt: dat ik weer eens iets verdrongen heb dat te pijnlijk voor mij was. En steeds stel ik vast: wat is de neurose anders dan een vlucht voor de pijn die je niet kunt verdragen. Je draait eromheen als een blinde kat om de hete brij, maar ook dat is vaak te zwak uitgedrukt: als een kat om de gloeiende brij. Het is de gedachtenassociatie die je er een stapje dichter naartoe brengt, en de ontdekking die je doet is vaak een grote verrassing voor jezelf. Dat zul je een ander nooit kunnen vertellen, iemand die niet in psychoanalyse is geweest zal nooit kunnen begrijpen wat de betekenis ervan is.

12