Poste-restante Rood

internationale strijd van het proletariaat tot inzet hebbende. Na het aan de macht komen van Stalin in 1924 werd die internationale strijd ondergeschikt gemaakt aan de nationale belangen van de Russische bureaucratie, die in de ussr een wrede dictatuur was gaan uitoefenen binnen het raam van de door de revolutie gevestigde eigendomsverhoudingen, en daardoor was ook de Derde Internationale ten ondergang gedoemd.

De Vierde Internationale baseerde zich opnieuw op de internationalistische beginselen van Marx en Engels, en daarmee zijn we gekomen aan het hoofdstuk trotskisme.

De ontwikkeling van het kapitalisme naar het socialisme is een internationaal proces, dat honderden jaren zal duren. Dat de revolutie eerst plaatsvond in een land als Rusland, met zijn soms middeleeuwse verhoudingen, heeft ertoe geleid dat verleden en toekomst met elkaar krijgertje speelden, en dat de taken voor een socialistische opbouw ter hand werden genomen door een kortzichtige, wrede bureaucratie, waarvan Stalin de exponent was.

Het was de verdienste van de Vierde Internationale, in de eerste plaats van Michel Pablo, dat zij de ontwikkelingen na de tweede wereldoorlog, ondanks de uitbreiding van de stalinistische heerschappij tot Oost-Europa, niet zag als een versterking, maar veeleer als een symptoom van de ondergang van het stalinisme, waarvan de basis het 'socialisme in één land' was.

Door die ontwikkeling, en door de Chinese revolutie, is het krachtsevenwicht in de wereld radicaal verbroken, en staan de twee stelsels als doodsvijanden tegenover elkaar. Aanvankelijk zagen wij een dergelijke botsing als deel van de strijd tussen kapitalisme en socialisme, maar de ontwikkeling van de atoomwapens heeft wel duidelijk ge-

21