Een slecht geweten

'Maar van ons samen...'

'Als er met mij wat gebeurt, is er wel een andere man in de wereld...'

Bep drukt haar hand tegen mijn mond. 'Hoe kun je zo praten?'

'Ben ik dan zoiets bijzonders?'

'Voor mij wel. Je bent mijn liefste, enje mag zulke dingen niet zeggen...'

Aan het hoofd van de enorme eikehouten tafel zit de boer, die voor zich uitkijkt, zijn stalen bril laag op zijn neus. Naast hem zijn vrouw, wier wangen glimmen alsof ze met groene zeep zijn geboend. Haar ogen volgen haar dochters, die de schalen met haas, appelmoes, aardappelen op tafel zetten. Alleen Wiesje, de oudste, getrouwde dochter — haar man ligt als soldaat in de Peel — is er al bij komen zitten, haar dochtertje van drie naast zich. Het kind ziet er verweerd uit door haar winterhandjes, de over haar knietjes en dijbeentjes gespannen rode huid die lijkt te zullen knappen. Haastig komt Peter, de achttienjarige knecht binnen, een magerejongen, pas van de landbouwschool. Hij had nog iets in de stal moeten doen, warmt zich even bij de ovale plattebuiskachel. Damp slaat uit zijn kleren . Als hij gaat zitten ruikt hij naar stro, nee, verspreidt hij de kastanjegeur van zaad. Bep en ik zitten aan de andere kant van de tafel, de overige soldaten links van ons.

Even kucht de boer, kijkt op, slaat een oude bijbel met een roestbruine leren omslag open. 'Lees van de Filistijnen,' fluistert de boerin, maar hij schudt beslist het hoofd, waarop hij plechtig spreekt: 'Ik weet dat er onder u zijn voor wie de bijbel is gelijk een boek gesloten met zeven zegelen, en het doet mijn hart pijn dit te moeten zeggen, want zij zijn niet de slechtsten onder ons.'

44