Een slecht geweten

met elkaar te praten, zonder zich om de warmte te bekommeren. Een van de twee, het rechterbeen op de dwarsboom van de kar, een elleboog op een knie terwijl zijn hoofd in z'n hand rustte, luisterde aandachtig naar zijn maat, die het over het historisch materialisme had.

Vader maakte een spottende opmerking, ook voor mij bedoeld; ik had kort geleden gepoogd hem duidelijk te maken dat volgens de dialectiek A niet gelijk is aan A, omdat niets hetzelfde is en alles voortdurend verandert. Als het maar niet zo benauwd was. Hij zocht tussen zijn gereedschap op de werktafel, pakte het schoenmakersmes en streek het met de blauwstalen kop door zijn grijze haar. Hij spuugde in zijn handen, klemde een plaat leer tussen zijn knieën en sneed deze doormidden alsof het brood was. 'Die prutsers van de overkant hebben het mes weer niet goed geslepen,' mopperde hij. 'Als ze van de steun zijn uitgetrokken worden ze scharensliep. Of schoenmaker, en verpesten de prijzen terwijl ze lies onder de schoenen zetten. Hoe kun je nu werken met een bot mes?'

Als een wervelstorm kwam de fluitist binnen, een magere man met een bolhoed en een vlinderdasje, die zijn tot de draad versleten donkerblauwe pak nog een zeker cachet gaven, een muzikant die elke dag op zijn ocarina een deuntje blies, maar vandaag hooghartig zijn hand ophield zonder een tegenprestatie te leveren. 'Je maakt er weer wat moois van,' zei vader tegen hem terwijl hij in zijn portemonnee naar twee centen zocht.

De fluitist antwoordde dat hij voor een goed concert in het Concertgebouw moest zijn.

Nu was er toch de eerste klant, Spielherr, een beroemde schaker die al enige tijd in Amsterdam woonde en graag bij vader kwam. Vader was zelf eens een goed dammer

28