Stormvogels

van haar leeft, is dat dan geen uitbuiting?" Als ik daarmee kwam werd hij vreselijk sarcastisch, vond me een zijen trut, een zondagsschooljufïrouw die niet wist wat er in de wereld te koop was. Om me te straffen ging hij dan met andere meisjes op stap, met ze naar bed ook, wat me vreselijk verdrietig maakte. Hij lachte me erom uit, zei dat ik kleinburger was, verpest door de burgerlijke moraal. Toen heb ik met hem gebroken.'

Plotseling zweeg ze, keek mij ontsteld aan: 'Je moet niet denken dat ik zo veel van politiek weet. Dat is niet zo. Als ik ga colporteren, dan is het omdat ik mee wil doen. Vervelend vind ik het wel, maar die dingen moeten nu eenmaal ook gebeuren. Ik werk op een atelier, met een vriendin uit de Revolutionaire Jeugd. Daar ondervind je wat onderdrukking betekent, hoe je op elkaar bent aangewezen, dat je er alleen gezamenlijk uit kan komen.'

Zij keek mij aan, of ze van mij een bevestiging van haar woorden wilde horen. Toen zuchtte zij: 'Wat moet je wel van me denken als ik zo praat. Dat Ko gelijk had, dat ik een zondagsschooljuffrouw ben. Maar dat ben ik niet, heus waar, dat ben ik niet...'

'Natuurlijk niet,' antwoordde ik. Nu durfde ik haar ook wel te vertellen dat ik jood was. Als ze het maar begreep. De meeste mensen meenden het niet kwaad, hoewel, als je het vertelde reageerden ze soms zo vreemd, alsof je een ander soort mens was.

'Weet je,' zei ik, en zweeg een ogenblik. 'Weet je dat wij thuis joden zijn?'

Verbaasd keek Lies je mij aan.

'Ik heb het niet geweten. Maar wat kan mij dat in godsnaam schelen? Op de lagere school had ik een vriendinnetje. Die was ook joods, vertelde ze. Ik begreep niet goed waarom ze dat deed. Wat maakt het voor verschil?

71