Stormvogels

nomen naar Duitsland, had zich daar bij de Polizei gemeld om te vertellen dat zijn paspoort bij een bombardement was verbrand. De koegel lag op zijn neus, en toch hadden ze niets in de gaten. Een vriend van ons werkte in Finland, met valse papieren, totdat hij werd gearresteerd omdat hij naar de Engelse zender had geluisterd. Ze noemden hem zelfs 'Süss der Jude' wegens zijn uiterlijk; toch lieten ze hem vrij. Hij woonde korte tijd bij ons, ging met me mee naar een huisconcert van joodse musici van het Bosplan, maar zij hadden het onmiddellijk door en maakten mij de volgende dag de heftigste verwijten.

Zoekend naar de deur, soms voor, soms achter, klopte ik aan het raam van een boerderij om het nogmaals te proberen. Hoeveel keer nog? De hele omgeving van Amsterdam was al lang afgestroopt, kostbare bezittingen waren ingeruild voor een beetje graan, erwten, een stuk vlees; menige boer moest na de oorlog schatrijk zijn. De lucifers wilden ze wel hebben, wat ze ervoor wilden geven was echter nauwelijks de moeite waard. Ik móést slagen. Lies had zelf weer willen gaan. Daar kwam niets van in. Te riskant voor mij ? Vooruit dan maar. Ik schudde aan de klink van een keukendeur. Het was wel spannend, weer buiten de stad te zijn. Vrome joden mochten vroeger op sjabbes de stad niet uit. Waar bleef die boer nou? Ik had het graag voor Lies over, maar ook om, je kon nooit weten... Zij had al zo veel voor mij gedaan. Elsje had het absoluut nodig dat er weer iets in huis kwam. En, nu Lies opnieuw zwanger was, ook ons kindje dat geboren moest worden. Geen ster op mijn jasje. Het gaf al een gevoel van bevrijding de stad uit te zijn zonder dat gore lapje op mijn borst. Met een vals persoonsbewijs, maar ook daar lag een stukje vrijheid, niet gestempeld te zijn met de wanstaltige J.

127