Stormvogels

en we hadden Elsje wat wijs moeten maken. Mijn moeder was weggehaald toen Elsje sliep, en de volgende dag vroeg ze naar haar. Mijn broer, waar was haar oom ineens gebleven? Een vriend had een foto van haar op haar klompjes in de zandbak genomen. Lies had het, rondge-knipt en geplakt onder de deksel van een jampotje, in een pakje naar haar grootmoeder in Ravensbrück gestuurd. Dat was allemaal al weer lang geleden, vóór de hongerwinter. De kleine meid moest eens weten hoezeer we, ook om haar, juist om haar, de moed niet opgaven.

...nee, ik kon haar niet meenemen naar de Swammer-damstraat waar ik nog een bonkaart moest afgeven; die mensen waren veel te onvoorzichtig, en al was het niet zo... en in gedachten stommelde ik de trap op in de verlaten straat. Vorige week was ik bij ze geweest, had me erover verbaasd hoe ze nog konden wonen in de kamer die ze zelf afbraken, plank voor plank, eerst een kast, een deur, de vensterbank, om te kunnen blijven stoken, en zelfs de vloer vertoonde gaten. Hij was vorig jaar, op transport naar Westerbork, uit de trein gesprongen, had contact gezocht met Uyttenboogaard, een vriend van mijn broer en leider van een illegale groep. Hij had Lies-je en mij gevraagd de kennis in huis te nemen totdat er een veilig adres voor hem was gevonden, en zo had hij een maand lang bij ons gewoond, was vertrokken met onbekende bestemming, om op dit nieuwe onderduikadres samen met zijn vrouw en met een baby weer op te duiken. Zij was al twee keer de bonkaarten kwijtgeraakt, beweerde zij, en god-mocht-weten of ze loog om er nieuwe bij te krijgen, of dat ze zo ongelofelijk stom was geweest ze werkelijk te verliezen of te laten stelen. Uyttenboogaard had gezegd dat dit de laatste keer was dat hij er nieuwe voor gaf, ze moesten het verder zelf maar weten.

121