Adios companeros!

nu is Martin erbij. Viens vite. Met de bus gaan we verder Uitstappen Rochefort. Gemakkelijk te onthouden, Martir is een sterke rots. Hij stelt vast vertrouwen in me. Wat zot hij in me zien? Op mijn voorstel heeft onze groep zich tijdens de oorlog uitgeroepen tot sectie van de Wereldpartij Dat vinden ze hier geweldig. Beschouwen ze me daarom als de leider van de Nederlandse beweging? Eigenlijk was Parthus het in de illegaliteit, dat heb ik ook gezegd, maai hij is er nu niet meer bij en dan tel je niet meer mee.

Waarom schreeuwt Miranda zo tegen Martin? Misschien is dit heel gewoon als je uit het Zuiden komt. Of uit de bourgeoisie. Mij maakt het verdrietig, alsof het me aan iets van heel lang geleden herinnert.

Martin trekt er zich niets van aan en gaat rustig zijn gang, zorgt voor de tafel terwijl Miranda met het eten bezig is. Misschien kan ik helpen, maar dat willen ze niet. Er wordt een glas wijn geschonken, en dat ik vaak in Parijs mag komen. 'You must come regularly,' herhaalt Miranda en kijkt me aan alsof haar grote zwarte ogen me van de noodzaak moeten overtuigen. Haastig veegt ze het donkere, springende haar voor haar ogen weg, vraagt: 'Do you understand?' Maar ik moet elke dag naar mijn baas, het is nu al moeilijk genoeg om er tussenuit te breken. 'You must work for the movement,¹ vindt zij, en ik zou niets liever willen. Beroepsrevolutionair, echte bolsjewiki moeten beroepsrevolutionair zijn. En als er geen geld voor is? 'I shall speak about it,' hoor ik Martin nog zeggen, staar naar het grijzend haar dat als een krans om zijn hoofd ligt, dan dwalen mijn gedachten af, naar Bep, die weer zal zeggen: 'Wat wil je toch? Eindelijk zijn we ons een beetje aan het herstellen van de oorlog. Wij hebben de kinderen ook nog.'

Natuurlijk hebben we die. Houdt daar je plicht als revolutionair mee op? Herstellen van de oorlog. Kunnen wij misschien de doden tot leven roepen? Die kunnen we al

42