Ter bruiloft

zij niet. Dat kon een arbeider na de oorlog niet meer accepteeren. En dat kon iemand van vóór de oorlog niet begrijpen! Hij keilde de voorbeelden tegen hen aan. Eindigde met een ander uit Drente: Militaire politie die dag aan dag sarrend om de arbeiders heen kruiste. De arbeiders met handen die bloedden, vol blaren, aan kruiwagens met zestig tot zeventig kilo, door het mulle zand, meer dan tweehonderdvijftig meter ver. Buikkramp en buikloop van het vuile putwater. Geen privaten: een nabijliggende sloot. Vijftig tot vier-envijftig werkuren minstens per week. Was dat dwangarbeid? En daaromheen die Militaire politie, met revolver en sabel, heel den dag door. Na tien uur ’s avonds nog licht in de huizen waar arbeiders ingekwar-tierd zijn: militaire politie het erf op, vragen waarom de mannen nog niet naar bed zijn. Was dat dwangarbeid? Wie protesteert, moet zijn naam opgeven. Toen een groep arbeiders met verlof naar huis ging, duwde de politie hen hals over kop in de wagens. Was dat dwang-arbeid of niét! Maar zij wit-gardisten verkocht en geleverd mochten dat heerenbestaan dan graag krijgen. Voor de rest van hun leven. En niet klagen. En geen rapport uitbrengen. Stom ondergaan. Hèm best dan”.

Marie Minke zat met groote oogen Wouden-berg’s hartstocht te volgen. Zijn stem sloeg als een galm-klok door haar ooren. Plettend. Toch nog op vangenden tegenstand. Warm. Van Buren en Sieuwert stonden gegrepen van het innerlijk ge