Pakkettenrapport Rode Kruis

Bijlage 9.

62

Hoofdbestuur van het N.R.K.

KORTE UITEENZETTING betreffende de zorg en bemoeienissen van het Nederlandse Rode Kruis met politieke gevangenen hier te lande zowel als in het buitenland tijdens de Duitse bezetting.

In de tweede helft van het jaar 1940 trachtte de afdeling ’s-Graven-hage van het N.R.K. op initiatief van zijn voorzitter, wijlen Dr. P. J. Ph. Dietz, bijgestaan door Mej. Mr. Hoeksema, toegang te verkrijgen tot de strafgevangenis te Scheveningen (het z.g. ,,Oranje-Hotel”), daarbij gesteund door het Dagelijks Bestuur. Met Kerstmis kon aan alle gevangenen een goed kerstpakket worden verstrekt.

Deze actie ging in 1941 met veel tact en overleg door. Het Dag. Best. verstrekte een crediet voor de cantine in deze gevangenis, couranten werden binnengebracht, een bibliotheek werd opgericht, terwijl een paaspakket en een kerstpakket konden worden uitgereikt aan 1500 gedetineerden.

Een eerste contact met het concentratiekamp Amersfoort werd gemaakt via de afdeling aldaar, doch vanaf den beginne nam het Duitse Rode Kruis het standpunt in, dat het N.R.K. zich ingevolge de Conventie van Genève met civiel-geïnterneerden (t.w. de repre-saille-geïnterneerden te Buchenwald, later Haaren, St. Michielsgestel en ten slotte Ruwenberg, en de twee groepen gijzelaars in St. Michielsgestel en Haaren) en krijgsgevangenen moest bezighouden, doch niets te maken had met politieke gevangenen.

Hoewel het Duitse R. K. onder de Beauftragte Dr. Reuter, daartoe aangezet o.a. door de Gesandter Bene en General-Kommissar für Finanz und Justiz Dr. Wimmer, deze gedragslijn met min of meer ernstige bedreigingen bleef volgen, trachtte het Dag. Best. in de loop der jaren zelf, dan wel via derden (mevr. van Beuningen, mevr. de Bussy, mevr. van Overeem, Ds. Hylkema) deze lijn steeds weer te doorbreken.

Ten opzichte van de politieke gevangenen in het binnenland lukte dit beter dan voor hen in den vreemde.

Pogingen om toegang te krijgen tot de gevangenissen in Utrecht (Wolvenplein en Gansstraat) mislukten en ontketenden in de N.S.B.-pers een felle polemiek tegen het N.R.K. (Nationale Dagblad en Zwarte Soldaat van October 1942). Het merkwaardige feit deed zich hier voor, dat Dr. Reuter op een onbewaakt ogenblik toestemming gaf voor de verzorging der politieke gevangenen in de Wehrmachts-Gefängnis in de Gansstraat aldaar, hetgeen echter door de Wehrmacht werd verboden. Het gelukte echter toch, zij het op ongeregelde tijden, de gevangenen aldaar van levensmiddelen, sigaretten enz. te voorzien, daar een Sanitäter der gevangenis deze goederen op het Hoofdbestuur kwam afhalen.

Inmiddels trachtte de pakketten afdeling van het Informatiebureau (Afd. IV A) privé-pakketten door te sturen naar de Duitse concentratiekampen en gevangenissen, met min of meer succes. Van de meeste pakketten werd nimmer de daarin gesloten ontvangsterkenning terug ontvangen; later bleek uit verslagen, dat deze pakjes ter plaatse van