Opgedoken

die samengevat maar een ding betekende: de Duitsers waren op weg terug. In het bijzonder de dagelijkse bevelen van veldmaarschalk Stalin gaven me troost en moed.

Na verloop van een week zag Margot er weer normaal uit. Ze voelde zich elke dag wat beter.

Het was een feest als Pa en Ma van Hartingsveldt ons na het eten uitnodigden om bij hen in de gezellige woonkamer te komen. Hoewel het voor hen als vrome calvinisten verboden was om te kaarten, wilden ze het van ons leren. Pa Van Hartingsveldt kreeg een bijzondere hartstocht voor het patience spel. Als kerkeraadslid kreeg hij vaak bezoek van leden van de gemeente, die van zijn ‘zonde’ niets mochten weten. Hij bedekte de kaarten dan met de avondkrant en zette het spel voort, zodra de gast was vertrokken.

Pa Van Hartingsveldt probeerde ons te bekeren. Hij gaf mij het Nieuwe Testament te lezen, dat ik tot die tijd niet kende. Toen ik hem de Bijbel teruggaf, vroeg hij mij, of wij niet tot het christendom wilden overgaan.

“Als we gered worden, dan alleen als joden”, antwoordde ik hem.

Hij legde zich erbij neer en liet het zo.

In augustus schreef ik ter gelegenheid van Ursel’s verjaardag een gedicht.

Ich möchte in die Wälder mit Dir zieh’n,

Gemessen Luft und Sonne dieser Welt.

Ich möchte in die Freiheit mit Dirflieh’n,

Ein Heim uns bauen, das Dir gefällt.

Ich möchte am Meeresstrande mit Dir liegen, Möcht’ in einen wolkenlosen Himmel schau’n,

Ich möchte, dass Kultur und Recht bald siegen,

Die Menschen sich wieder achten und vertrau’n.

Ich möcht’in einen Frühling wieder mit Dirgeh’n, In einen richtigen Frühling, frei von Sorgen, Möcht’alles, was uns lieb ist, wiederseh’n,

Und offen mit Dir leben - nicht verborgen.

Ich möcht' ein Kindchen von Dir haben,