Opgedoken

De dames Josephy, Pinksteren 1939 in Naarden: Dr. Edith Josephy, Frieda Josephy, Lilly Jose-phy. Geheel rechts staat Ursula Lebram.

Frieda Josephy, een zuster van mijn moeder en haar beide dochters, Edith en Lily. Ze woonden in Naarden, ten oosten van Amsterdam aan het IJs-selmeer. Edith, die als chemicus aan het Kaiser Wühem-Instüut in Berlijn had gewerkt, was door uitgeverij Elsevier aangetrokken om een Engelstalig chemisch woordenboek samen te stellen. Ze was reeds voor de ‘Anschluss’ van Oostenrijk bij het Duitse Rijk geëmigreerd, toen de grenzen van Nederland en veel andere landen nog open waren. Op die manier konden ook haar moeder en zus, apotheker van beroep, naar Nederland komen. Mijn twee nichtjes, die toen eind dertig, begin veertig waren, waren buitengewoon intelligent.

Met Edith gingen we op een zondag naar Antwerpen. Een ander nichtje, Ilse Grünebaum-Meyer, die ook in Amsterdam woonde en een baan als dienstmeisje had, ging met ons mee. In de Belgische havenstad hadden we afgesproken met mijn neef Hans Sonnenberg, die met zijn ouders naar Brussel was gevlucht.

In Amsterdam zelf liepen we in de Beethovenstraat op een dag Berthold en Mania Laske tegen het lijf. Wij waren indertijd collega’s bij een grote