Een paar schoten deden verwarring en rumoer ontstaan. Daar alle aanrukkende opstandelingen Duitse unformen droegen, en de duisternis nog bijzondere bescherming bood, wisten de bewakers niet, wie eigenlijk de vijand was. Zo konden zich de opstandelingen vlug meester maken van de gevangenis, de bewoners bevrijden en in Duitse uniformen steken, die ze meegebracht hadden. Bij het aanbreken van de dag was de gehele gevangenis leeg. Alle gevangenen, zelfs de paar Duitse deserteurs, lieten zich indelen in het verdedi-gingsbataillon van het ghetto.
De bevrijding van de gevangenen van de ,,Pawiak” wakkerde de geestdrift van de Poolse jeugd en van dat deel van de Joodse jeugd, dat buiten het ghetto leefde met arische papieren, aan. In de stad Warschou ontstond een vrijwilli-gersbeweging, en talrijke jonge vrijwilligers kwamen in het ghetto, om zich aan te sluiten bij de verdediging, ’s Nachts kwamen de zich in de bossen verstopt hebbende partisanen naar het ghetto.
Enige tienduizenden personen waren gereed en hielden de wacht; ze wachtten moedig tot de dag van de aanval.
DE SLAG BEREIKT HAAR HOOGTEPUNT.
Op de dag na de bevrijding van de bewoners van de „Pawiak”, 28 April, kwam met het antwoord uit Berlijn het bevel, het Warschause ghetto van de kaart te schrappen. De avond voor de grote aanval, dreigde uit Galicië gekomen SS, die met enige regimenten uit Warschau versterkt was, alle Joden te vernietigen, als ze niet ophielden met vechten en niet de gevangenen uitleverden, die ze gemaakt hadden (ongeveer 1000). Het commando antwoordde, dat ze bereid was de gevangenen uit te wisselen en wel in de verhouding van 10 Joden op 1 Duitser.
Op de morgen van de 20ste April vielen de Duitse troepen het ghetto aan en probeerden dit keer het van alle kanten met pantserwagens en tanks te omsingelen, om het te belegeren tot het veroverd was. Maar dat mislukte hun. Speciale bataillons van de opstandelingen trokken om de bandieten heen, vielen hen dan in de rug aan en brachten zo hun rijen in verwarring. Andere bataillons, die in de Duitse uniform
52