De vernietiging van de Joden in Polen

Zij waren het allen cens met dit besluit, behalve de rabbijn van Pablianice, die het besluit nam, zich bij de vertrckkenden in de dodentrein aan te sluiten, om het moreel en de geestdrift van de martelaren op te wekken en wakker te houden, die alleen de dood ingingen, omdat ze Joden waren.

(Deze feiten heeft de heer Pragier in zijn opstel ,,De eerste verjaardag van de opstand in het Warschause ghetto” in „Dawar” van 7 April 1944, medegedeeld).

Alle Joden, die in de stad gebleven waren, waren dus besloten, het vuur van de opstand aan te wakkeren. De aanstichters en uitvoerders van dit plan waren leden van de zionistische jeugdbeweging, van de socialistische- en communistische partij en anderen.

DE OVERGEBLEVEN JODEN WORDEN MODERNE SLAVEN.

Het verkleinde ghetto werd niet geheel voor bewoning beschikbaar gesteld. Alleen het noordelijke deel was bewoond. In de rest van het ghetto bevonden zich bovendien fabrieken en enkele woonblokken, o.a. een woonblok met de fabriek van W. Toebens, hetzelfde van de firma Schulc, en de firma Oschmann. Ieder woonblok bij een firma vormde een afgesloten ghetto, het was omgeven door een muur en het verlaten van deze ommuurde ruimte zou met de dood gestraft worden.

In het arische gedeelte bevond zich nog een eiland: de fabrieken der firma Toebens plus woonblok.

Begin 1943 had Warschau nog 40.000 Joden, waarvan er 16.000 in de Joodse arbeiderswijk woonden. Dit waren allen jonge mensen, die in dienst der Wehrmacht werkten. De door deze arbeiders bewoonde wijk vormde een ghetto op zichzelf.

Het tweede ghetto was de algemene Jodenwijk, waar 30.000 Joden van elke leeftijd en beiderlei sexe leefden, en die gedwongen waren ook in de wapenfabrieken te werken.

In het eerste ghetto waren de levens- en arbeidsvoorwaarden beter dan in het tweede. In het laatste leefden tiendui-

38