De vernietiging van de Joden in Polen

ningen, te verzetten hadden, meester te worden, tot ze allen op een dag door de SS uit hun kantoren gehaald en naar de transportplaats gebracht werden. De leiders gelukte het te ontkomen.

Een maatregel van de Duitsers van Januari 1940 stelde officieel de volgende talen vast: Duits, Jiddisch, Hebreeuws en Pools,

De door de Duitsers gedicteerde maatregelen zijn hard; maar de Joden schikken zich erin, ongewone offers op zich te nemen; want ze hopen, dat de oorlog niet lang duren zal en dat dan de zon der vrijheid hun weer hart en lichaam verwarmen zal!    i

DE VERARMING VAN HET GHETTO.

De mogelijkheden voor het levensonderhoud in het Ghetto waren zeer beperkt. Alle handel was gestaakt. Handwerk, industrie etc., werden door de Duitsers gecontroleerd en deze lieten de Joden geen winst. De ghettobewoners leefden daarom enkel van de verkoop van datgene, wat ze nog bezaten, aan Duitsers en Polen. Deze bezittingen waren echter spoedig uitgeput en hun vroegere eigenaren werden genoodzaakt zich tot de gemeente om hulp te wenden. De hulp van het buitenland was karig. Hier en daar werd aan de Joden van de zendingen voor de gezamenlijke Poolse bevolking iets uitgedeeld. De grote buitenlandse stichtingen en bovenal de American Joint Distribution Committee gebruikten eerst al haar reserves, kregen echter later van Amerika noch deviezen, noch voedingsmiddelen, zodat ze haar recht van bestaan verloren hadden, als niet de Warschause leider van de A.J.D.C. met bovenmenselijke ijver gewerkt had en zich de meest denkbare moeite gegeven had, om niet slechts middelen te verschaffen, maar daarenboven ook allerlei hulp te brengen. Onder opofferendc arbeid van David Guzik en Isaak Gitter-tnann, die de Duitsers later doodschoten, werden aanzienlijke middelen in Polen onder de Joodse bevolking opgebracht, welke de Joint bij wijze van lening ter restitutie na de oorlog, ;er beschikking gesteld werden. Met deze gelden werden in alle ghetti filialen opgericht, schenkingen toegestaan en volkskeukens gefinancierd. De beide bovengenoemde heren, als-

13