'Ik woon, zoals je weet, drie hoog'

duurt, want de levensverhoudingen laten geen grote zindelijkheid toe. Ik woon, zoals je weet, drie hoog, en ik zit aan alle zijden ingeklemd tussen buren die op hun beurt ook ingeklemd zitten tussen andere buren, elk met zijn hebben en houden om zich heen, primitief. Het leven op zo’n derde etage vereist een acrobatische vaardigheid, of kweekt een acrobatische vaardigheid aan, die eer behoort tot de hogeschool van het circus dan tot het horizontale leven van de gewone mens. Een trapje is er niet. Elke opstijging, elke afdaling stelt eisen die doen denken aan de opleiding voor geveltoerist. Mijn schoenen bij voorbeeld staan niet ónder bed, maar boven bed op de hanebalken. Het probleem is: hoe kom ik boven zonder het bed van mijn buurman één hoog, dat van mijn buurman twee hoog, dat van mezelf te verontreinigen. Je schoenen op de grond uittrekken, zou je kunnen aanraden. Maar de grond is pikzwart. Neem een stoel, zou je kunnen aanraden. Maar een stoel is er niet - tenzij men een heeft ‘georganiseerd’, dat wil zeggen ontvreemd, hetgeen kan. Ik héb één ontvreemd - maar als ik hem nodig heb, is hij er niet; dan heeft een ander hem van mij weer ontvreemd. Een stoel is wandelend bezit dat nooit is waar men het verwacht of vermoedt te zijn. Hoe men zijn schoenen dus netjes uit krijgt en boven op de hanebalken, is een raadsel. Ik weet het nu, na zo lang verblijf hier, eigenlijk nóg niet precies. Telkens is het weer anders. Maar hoe ik ze aan krijg, weet ik evenmin; daarvoor zijn acrobatische behendigheden vereist die zich aan beschrijving onttrekken, geen vaste omlijning hebben. Dit is nu slechts een klein detail van het drie

39