In Depot

steekt z’n neus om de deur en vraagt bedeesd: ‘Zouden de heren wat kalmer kunnen zijn? De patienten hebben er last van.’ Oké. De broeder retireert. ‘Valt me mee!’ sneert een patient. Pats! Weer een lachsalvo, en weer een. ‘Een geestige boel daarbinnen! Stilte!’ brult een patiënt. ‘Stilte!’ brult de broeder. ‘Stilte! stilte!’ brult iedereen, ‘we willen slapen!’ De broeders geven het op. Ze zien het belachelijke van de situatie in. Tegen half twaalf is het dineetje afgelopen en is het rumoer ten einde. De patienten komen op een rijtje uit de dokterskamer en sluipen naar hun bedden. Een patient: ‘Het gekkenhuis gaat uit.’ Lachsalvo onder de patienten. De broeder:

‘En nu slapen gaan!’ Vandaag heeft de Untersturmführer op straat een Jood af gerost omdat deze hem niet onderdanig genoeg groette.

zondag 27 juni Vanmorgen herdenking van een zestigjarig huwelijk. Oud heertje, gezond, maar een beetje seniel, met een rood klimroosje in het knoopsgat van zijn verfomfaaide colbertje. Bezoek van zijn gebogen vrouwtje dat, evenals hij, veilig opgeborgen is in een ziekenbarak.

Hij is de vader van een hier tewerk gestelde dokter, die ‘wat voor zijn vader heeft kunnen doen’. Speechje van de assistent-arts: veel lief en leed samen doorgemaakt, nog veel lange jaren van huwelijksgeluk, thuis ! Deelneming van de buren. Zij zijn tezamen dolgelukkig, zij glimmen van verrukking, zij danken de hemel dat zij hier in dit oord van tergend wachten nog altijd bijeen zijn. Hij mag vanavond bij haar in haar barak op bezoek, tot tien uur, met een eetpartijtje. Wat een feest, hier, in dit kale sinistere nest. ’s Middags, in dezelfde barak, een sterfgeval. Voor de zoveelste keer is een oude man bezweken. Het lugubere sjeimets, het doodsgebed, heeft op de voet de feestspeech opgevolgd, ’s Avonds een komisch incident. Een malende tachtigjarige, die thuishoort in een rusthuis, wordt lastig en wil het bed uit. Er is geen huis mee te houden. Broeder alarmeert de dokter, die met een spuitje komt. Spanning hij de patienten. Dat komt meestal alleen maar bij transporten voor, als voor transport aangewezenen wild worden en verdoofd moeten worden. De dokter zoekt naar een geschikte plek op de arm voor de inspuiting. Constateert: ‘Geen gréintje vlees. Alles kalk.’ De tachtigjarige: ‘Ken ook cement weze, dokter.’ Daverend gelach.

Het regiem van de hoofdzuster begint vrucht te dragen: de dekens worden van tijd tot tijd uitgeklopt, de matrassen geregeld gekeerd, de ramen een enkele keer gelapt. Voor zulke kleinigheden heeft zij oog.

Zij poogt in een dagelijkse chaos orde te scheppen. Vanmorgen nieuwe order: geen gezamenlijk morgenbezoek meer aan het washok; de mannen wassen zich voortaan van zeven uur tot half acht, de jongens van half acht tot acht. De broeders porden alle lopende patienten om zeven uur uit bed. Botsing met de realiteit. Er liggen op het ogenblik honderdtwintig

59