In Depot

schoonmaaksters kwamen vanmorgen snikkend de zaal binnen, mannen briesten: dat is wel het vuilste dat wij hebben meegemaakt. Een zwakke kwalificatie voor al datgene wat men hier op Westerbork alléén al heeft beleefd. De taal is in zulke omstandigheden arm. Midden in de nacht, tegen half vijf, is een transport van zeventienhonderdvijftig Joden in veewagens aangekomen: op een honderd mannen na, niet anders dan berooide vrouwen met haar kinderen en zuigelingen. Vrouwen en kinderen van mannen, die aan de Moerdijk te werk zijn gesteld bij het opwerpen van verschansingen en die van de Duitse autoriteiten de verzekering hadden gekregen, dat hun vrouwen niet naar het Oosten op transport zouden worden gesteld. De vrouwen gaan dinsdag a.s. op transport naar het Oosten. Zij kwamen broodmager, geradbraakt aan, na een reis van tien uur. Ze spuwden vuur en vlam over de gemene behandeling in Vught, de afmatting en de vernedering: des morgens om vier uur op, half vijf appèl, tot zes uur staan, half zeven aan het werk, vaak met honden achter zich aan; met een uur schafttijd tot ’s avonds half zeven, soms half acht. Onder de babies zijn verscheidene zieke, roodvonk en mazelen: op mijn zaal is een baby, een krullebol van nog geen jaar, tussen de andere kinderen neergelegd. ‘Polizeilicher Arbeitseinsatz’, hoont men.

Er sterven in Vught gemiddeld vier babies per dag. Algemene belangstelling en vertedering. De gehele nacht hoort men de laatste dagen stemmen van kinderen, die vaak in hun bedden stoeien. Zij zijn gedoopt: ‘de galerij der kleine roofdieren.’ De kindersterfte is groot; een kind per dag: longontsteking, roodvonk, ingewandsstoornissen komen veel voor.

Het klimaat is ruw, de accommodatie slecht, het besmettingsgevaar groot, de voeding ondoelmatig. De zorg van de dokters is uitnemend, maar het sociale milieu is erbarmelijk, de verzorging van de kinderen laat veel te wensen, in het bizonder van de babies, de hygiënische toestand fataal. De vrouwen missen vaak de hulp en steun van de man, de nodige hulpmiddelen.

dinsdag 8 juni Precies om zeven uur gisteravond, toen zich de poorten van het ziekenhuisterrein ontsloten om de drommen bezoekers binnen te laten, ging het fluitsein: onveilig. Verbazing: een pesterijtje voor de Vughtenaren, om hen te beletten, na zo lange tijd van gescheiden zijn hun familieleden te bezoeken? Dat men zo denkt, bewijst wat men hier gewend is en mogelijk acht. De poorten werden gesloten: wie reeds binnen waren, werden onverbiddelijk teruggezonden, de patienten werden op bevel aan hun bedden gekluisterd. Tot ongeveer acht uur, het tijdstip van het einde van het bezoek bleef het een mysterie wat de reden was van het noodsein. Toen werd bekend dat een van de Vughtenaren, die gisteren gekomen waren, een s-geval uit barak 67, was ontvlucht.

32