In Depot

niet door profane voeten wordt betreden: o D-ers patrouilleren er en jagen onnozelen, die het gebod overtreden, weg.

zondag 6 juni Zware regen. Broeders bulderen: ‘Stilte! De dokter houdt visite.’ De zaal blijft rumoerig. Assistent verschijnt op de drempel van de dokterskamer en brult: ‘Broeder v. E., als je géén stilte kunt krijgen, donder ik jou en de zieken eruit.’ Broeder van E.: ‘Stiller kun je het dan niet hebben.’ Hilariteit. Assistent ontwapend.

Twee patienten achter mij liggen al twintig minuten luidkeels de lof te zingen van schellevislevertjes-en-kuitjes, moten heilbot, gerookte en verse zalm. Mijn linkerbuurman filosofeert over een ander motief: als ik aan mijn broodje-met-pekelvlees van De Haas denk, of aan mijn broodje-halfom, dan krijg ik het water in mijn mond. Het eerste wat ik doe, als ik in Amsterdam terug ben. Een derde: Joop, zou je geen trek hebben in een galle-met-maanzaad? ! Dagelijks terugkerende thema’s. Gisteravond algemene verhuizing in drie grote barakken naar andere: binnen tien minuten ontruiming. Jachtig gesjouw met bedden, beddegoed, sjofele tafels en koffers, rugzakken en wat levensmiddelen. Het verstoorde mierennest. Plaats moet worden gemaakt voor twee grote transporten van zestienhonderd man elk uit Vught, die dinsdag naar het Oosten worden doorgezonden. Ook een groot aantal gedoopten, met twijfelachtige papieren, waren van deze verhuizing het slachtoffer. Zij waren kortgeleden nog zo prachtig als één grote familie van gelijkgezinden samengebracht in barak 73. Pech!

Toevallige avondreünie in de dokterskamer van een paar dokters, een paar broeders en enkele patienten, des enfants chéris, die zich zekere vrijheden kunnen veroorloven. Filippica van de hoofdbroeder. Tegen de assistent-dokter, die geleerde toespraken houdt op de kursussen voor de broeders, maar verzuimt hun de liefde voor het vak bij te brengen. Over broeders, die geen gelegenheid laten voorbijgaan om zich aan de dienst te onttrekken, zich in hoeken van de ziekenzaal verschuilen om uiltjes te knappen, zich in de wasruimte terugtrekken om sigaretjes te roken, die van dienst en discipline geen benul hebben. De fout, zegt hij, schuilt hier, dat de leiding ‘Zurückgestellten’, gedoopten enz. als broeders aanstelt, en gediplomeerde verplegers naar Polen zendt. Gebridged en koffiegedronken. Om elf uur naar bed. Geruchten, dat dinsdag het laatste transport van drieduizend man naar Polen gaat en dat Westerbork werkkamp wordt. Grote opwinding. Er is sprake van de ontginning van een heidecomplex ! Een grappenmaker heeft een bordje op zijn bank gezet: Tob niet! ’t Wordt toch anders.’

maandag 7 juni Emotie als nog zelden is voorgekomen: de

31