In Depot

toelaatbaar nodige. Inbeslagneming van Franse en Engelse boeken en voor zichzelf een ‘Geschichte des Jüdischen Volkes.’ ‘Das möchte ich gerne lesen.’ Gevleid wegens de hoge belangstelling. Opdracht aan de barakleider, professor Dresden, om overtollige goederen in beslag te nemen en bij de Kleiderkammer af te leveren. Geen fratsen. En verder: zondagavond wederom inspectie, waarop iedereen met gepoetste schoenen verschijnt, poetsen zowel boven als onder. Ja, zo behandelt men gestudeerde en uitblinkende Joden, intellectuelen, die onder bescherming staan van secretaris-generaal Frederiks, zich in Barneveld behoorlijk mochten huisvesten en hier als varkens op een hoop werden gedreven in een barak. Men zoekt naar de beweegreden, doch een andere dan die van pesterij en vernedering is moeilijk te ontdekken. Men lacht hier om de aanstellerij van de Ostu. Vandaag ook hebben Joden vrijwillig dienst gedaan aan het Oranje-Kanaal bij het lossen van vliegtuigbrokken, die voor demontering in aanmerking komen. Het was aantrekkelijk gemaakt: een extra maaltijd, een extra zegel voor een pakketje uit Amsterdam. Daarvoor zwicht men gemakkelijk: de maag regeert het karakter, bij de meesten. Verkocht Ezau niet reeds aan Jacob zijn eerstgeboorterecht voor een bord linzenmoes? Zo is de mens. Er waren er bij, die wel eens wilden zien hoe het er buiten het kamp uitzag, een verzetje wilden. Ook daarvoor geeft men gemakkelijk iets van zijn beginsel prijs: voor de vijand zult ge niet vrijwillig werken! Veel is er intussen niet gewerkt; er is stevig de lijn getrokken, zoals overal hier de lijn getrokken wordt. Een bewogen zondag ook in ander opzicht: er is een winkel geopend, een soort Hema in het klein, waar de kampbewoners schoonheidsmiddelen, lucifers, veters, schoensmeer, wc-papier, borstels, messen, boordeknoopjes en andere spullen van deze aard kunnen kopen. Daaraan bestond grote behoefte, vooral sedert het pakketverkeer met de stad was beperkt. Vanmorgen een gedrang van belang, zoals bij de opening van een nieuwe winkel, waar bij elk half pond koffie een koffiepot als premie gaat. Hier kooplust, nieuwsgierigheid, winkelzucht. De commandant heeft op de openingsdag voor honderdvijf gulden aan waren gekocht. Simultaan-schaakpartij in barak 9.

dinsdag 22 februari Gisteravond schoeneninspectie in barak 85. Tegen negen uur had de commandant zijn bezoek aangekondigd.

De hele barak beefde en trilde al uren van tevoren van zenuwachtigheid.

De heren Mozes en Grüneberg, van de Barackenverwaltung, waren reeds een uur van tevoren gekomen om instructie te geven, hoe men moest handelen. Het geleek op een cursus in Eerste-Hulp-bij-Ongelukken.

‘Pass mal auf’, zei Mozes, de Grote, ‘zo houdt men de commandant gepoetste schoenen voor.’ En hij wrong zijn beide kolossen van handen

293