In Depot

zondag 31 oktober Een stralende dag: een milde zon over een wijd herfstlandschap. De natuur ademt vrede. Iedereen geniet van zijn vrije dag. In de namiddag heb ik in een kruiwagen in het open veld liggen luieren, voorzover men in een kruiwagen luieren kan. Er is nog slechts weinig groen op de open plekken tussen het kamp en het prikkeldraad: het is bijna alles met zand overdekt. Een deel van het veld is in gebruik genomen als plaats tot het sorteren van afval, dat in grote hopen verspreid ligt, hetzij in loodsen, hetzij in de open lucht, en een muffe geur verbreidt. Pestilent. In de ochtenduren grote schoonmaak van de mannenbarakken. Alle matrassen, dekens, rugzakken, jassen naar buiten gebracht en geklopt, afgestoft en afgeborsteld. Bedden, vloeren en betimmeringen behandeld met een lisol-oplossing. Hopen vuil uit de barakken verwijderd. Maandenlang was er geen hand uitgestoken voor een grote reiniging.

Zij was door de medische leiding van het kamp bij decreet gelast.

Vandaag een nieuw geval van kinderverlamming, in barak 85, de barak der Barnevelders, een meisje van zeventien jaar. Grote consternatie in de barak. In de namiddag geluisterd naar een preek in barak 73, die der gedoopten, van broeder Gottschalk, waarnemend dominee.

Een scherpe preek, waarin hij, zonder het rechtstreeks te zeggen, de vervolging van de Joden door de nationaal-socialisten geselde.

Hij preekte op het thema: ‘Een engel vloog door de hemelen.’ De gemeente zong: ‘Een vaste burcht is onze God’, waarin de strofen hartstochtelijk accent kregen:

Al trekken op van alle kant De helse legerscharen,

Wij vrezen niet! De Heer houdt stand,

Hij zal zijn volk bewaren.

Hoe ook de vijand woedt,

Wij staan hem voet voor voet,

Wij tarten zijn geweld;

Zijn vonnis is geveld:

Eén woord en hij moet wijken.

Het woord, dat zult gij laten staan,

En niets daarbij verzinnen.

De Heer gaat in de strijd vooraan:

Zijn geest doet overwinnen.

Al rooft g’ons al ons goed,

Vrouw, kind, en eer en bloed,

Ontneem ’t ons alles vrij!

Gij wint er toch niets bij:

Het Rijk blijft ons behouden.

192