In Depot

en de geest van de moderne tijd. Zij houden nog een laatste restje van het oude geloof vast, omdat zij niet de moed hebben de band met het verleden radicaal door te snijden, maar hebben nooit de moeite gedaan om door te dringen in de cultuur en de religie van de omgeving, waarin zij leven. Geestelijke hermaphrodieten. De jonge generatie vertoont duidelijke tekenen van regeneratie: wat de oude en ouderwetse generatie een keer per jaar met de mond, traditioneel belijdt, het verlangen naar de komst van de Messias, die de Joden terug leidt naar Palestina, leeft in haar iedere dag, iedere ademtocht. Zij is het oude geloof trouw gebleven, maar streeft naar een synthese tussen de Talmoedistische wetten en voorschriften, en de dwingende eisen van het moderne leven. Deze jonge geesten streven naar een eigen staat, een eigen maatschappij, waarin zij deze synthese kunnen verwezenlijken: Palestina. Zij hebben het benauwende en beklemmende ghetto verlaten en zich vertrouwd gemaakt met moderne ideeën, zij zijn geestelijk ontwikkeld, al is het vaak ook nog naar een kant, hebben een sterker gefundeerd moreel besef, < zijn > maatschappelijk beter op de hoogte, zijn sportief, lichamelijk ontwikkeld.

In Palestina zelf kan men de beste typen vinden: te paard, met het geweer aan de schouder, gaan zij om beurten als sjoumerien hun landerijen rond. Doordrongen van een sterk geestelijk bewustzijn, lichamelijk fors en sterk, moedig, zijn zij de voorgangers van de nieuwe generatie, die zich ook hier in Westerbork als leden van de Hasjera, begunstigd door de commandant, heeft verzameld: jonge landbouwers, die zich voorbereiden op hun vertrek naar Palestina, vaak jonge mannen van ontwikkeling, afkomstig van middelbare scholen. Een verheugend verschijnsel is, dat de jonge generatie de oude naar de achtergrond dringt. De oude generatie, veelal niet opgewassen tegen de abrupte overplanting uit haar zelfgenoegzame ghetto in deze ruige, hardvochtige maatschappij, verliest zichtbaar terrein; de jonge generatie, voorzover komend uit een harde school, handhaaft zich hier prachtig, voorzover zij was verwekelijkt, krijgt zij hier de gelegenheid om zich te herstellen. Indien zij in Polen redelijke kansen krijgt, zal zich hetzelfde beeld ook daar voordoen. Tegenover de grote massa van Joden, oude en ouderwetse, liberalistische en jonge, nationalistische staat hier een kleine groep z.g. gedoopten, die zich hebben geassimileerd, van de Joodse gemeenschap zijn vervreemd, voor een deel geestelijk en cultureel in het Nederlandse volk zijn opgegaan en rekenen op de terugkeer naar hun haardsteden. Tussen hen in staan de niet gedoopte gemengd-gehuwden, die meestal met hun voeten in twee kampen staan, maar thans met geweld in het Joodse kamp zijn of worden teruggedrongen en die, indien het bewustzijn van wat er met hen geschiedt duidelijk tot hen doordringt, een moeilijke keuze hebben. Voor hen heeft het begrip ‘loutering’ wellicht méér realiteit dan voor

17