In Depot

een onderkomen hebben gevonden. Zijn barak heeft deswege de naam van familiehotel gekregen. Hijzelf heeft wegens zijn bangelijke houding tegenover de s-gevallen zijn reputatie als mens verspeeld. Want men neemt deze zaak algemeen hoog op. Het geval viel samen met een ander geval, dat de gemoederen in beroering bracht. Een Amsterdamse dokter, die in het concentratiekamp te Vught had gezeten en met een s hierheen was gekomen, was er sinds ruim een week geleden in geslaagd, zijn s kwijt te raken. Hij voelde zich opgelucht en had, naar hij meende, in de naaste toekomst niets te duchten. Een paar uur voor het vertrek van de jongste transporttrein werd zijn vrouw bij de commandant ontboden: zij kreeg bevel zich voor transport gereed te maken. Haar werd verzocht, een acte van beschuldiging te ondertekenen wegens onrechtmatige verkoop van meubels. Zij heeft deze beschuldiging afgewezen en geweigerd te tekenen. Uit Berlijn was de met rood gemerkte opdracht gekomen, haar onder Schutzhaft op transport te zenden. Waarom Berlijn zich met deze zaak bemoeid heeft, is een raadsel. Haar man kreeg twee uur voor het vertrek van de trein eveneens bevel, zich voor gewoon transport gereed te maken. Hij is met haar meegereisd in de s-trein. In ingewijde kringen weet men zo goed als zeker, dat de vrouw van de arts naar Mauthausen gaat. Illustratie van de geloofsstrijd in het kamp.

Op het beschot van een der latrines staat in grote letters in potloodschrift: ‘Barak 73 wordt na de oorlog in brand gestoken met alles wat er in is. Omyn’ (Amen). In 73 wonen de gedoopten. De speelplaats is klaar: vier wippen, twee rekstokken, een zandbak. Ik heb nu het gevoel, alsof ik in een primitief hotelletje ergens buiten woon, waar men voor de kinderen ook iets heeft willen doen. Maréchaussées zien vanuit hun toren de gehele dag op de zandbak met spelende kinderen. Later zal een hunner stellig een boek schrijven getiteld: ‘Ik en de Joodse kinderen in de zandbak.’ Vandaag een brief verzonden naar O.: ‘Ein Strom von guten Gedanken geht unaufhörlich nach Dir aus. Gott gebe dir Kraft, Gott behüte Dich.’ Of deze brief aankomt? Hij gaat over de schijven van de s s.

zaterdag 4 september Het lot van het kamp Westerbork is bezegeld: gisteren is het besluit gevallen, het kamp op te heffen en de Joden naar het Oosten te zenden, gedeeltelijk naar Auschwitz, Theresienstadt en Midden-Duitsland. Het is afkomstig van Rauter. De Obersturmführer heeft tot het laatst gevochten om het kamp als Arbeitslager in stand te houden, naar men aanneemt in de eerste plaats in zijn eigen belang, om te ontkomen aan het oostelijk front; men zegt, dat hij sterk onder de indruk was van het besluit. Sterker onder de indruk dan van de wekelijkse Jodentransporten: hij heeft een half uur lang met de handen

147