In Depot

naast de reus van een pan met sperciebonen. Heeft net een klein uur geduurd. ‘Verdomme, ik moet zo weer weg! Kan die pan er niet af?

Van wie is dat ding toch? Moet je hiernaast zijn, daar, die zitten altijd boven op de kachel. Dat noemen ze solidariteit. Joden onder elkaar.’

Ik houd mijn mond stijf gesloten: ik wil alleen maar gebakken aardappeltjes en niets anders, hoe lang het ook duurt. Ha, sputtert die boter lekker, ze beginnen het al aardig te doen, hier en daar een bruin vlakje.

‘Uw aardappeltjes beginnen al aardig bruin te worden.’ Ik kijk eens tersluiks naar de interpellant, die een pan stamppot in de hand houdt, en zeg niets. ‘Kan die pan gort er niet af? Ik moet verdomme zo weg.’

Geen antwoord: de eigenaar is er niet. Mijn aardappelen knetteren lekker: dat wordt mooi. Een beetje zout erop; had ik vergeten. ‘Uw aardappeltjes kunnen wel af; ze zijn al bruin genoeg.’ Ik word uit mijn tent gelokt:

‘U vergist u; ze zijn nog niet bruin genoeg.’ ‘Ik vind van wel; u hoeft ze toch maar een beetje op te bakken.’ ‘Ik vind van niet; ze zijn nog niet voldoende opgebakken.’ Had ik me zo voorgenomen, me niet in een ruzietje te laten betrekken; nu zit ik er toch in. ‘Dan moet de gort er af; ik heb geen tijd meer.’ ‘Dat is niet mijn zaak.’ ‘Makkelijk gezegd.

U voert verdomme de hele dag niets uit. Ik heb mijn ogen niet in mijn zak.’ ‘Hebt u niets mee te maken. U denkt maar, dat u uw ogen niet in uw zak hebt.’ ‘U hebt de tijd, ik niet.’ ‘Ik wil perse geen ruzie. Mijn aardappeltjes zijn niet voldoende bruin. Maar u hebt haast, u moet naar uw werk. Ik zal dus maar geloven, dat mijn aardappeltjes bruin zijn.’

Ik met mijn aardappeltjes af. Precies anderhalf uur heb ik verbruikt voor dit onnozele karweitje. Maar gesmaakt hebben ze, gesmaakt.

Komt toch vast door de ruzie. Zo gaat het hier toe bij de kachel, elke dag, de gehele dag. Chaja Goldstein is afgereisd. Zij is gemengd-verbonden met de filmman Peter Güsten. Deze was uit Berlijn gekomen en bij de Obersturmführer ingekwartierd. De nacht voor het vertrek heeft ook Chaja Goldstein in de villa van de Ostu even buiten het prikkeldraad gelogeerd. In een taxi zijn zij, uitgeleide gedaan door de Ostu, naar de trein in Assen vertrokken. Nog nooit is een Jodin in het kamp een dergelijke eer te beurt gevallen. Buiten en behalve Chaja Goldstein, heeft < alleen > Camilla Spira van de commandant een hand gehad en is van een gezellig samenzijn door hem naar huis gebracht.

woensdag 18 augustus Recht is recht. Dezer dagen is een baby van negen maanden binnengebracht, als s-geval. Het kindje is in het ziekenhuis opgenomen. Toen een paar dagen geleden de kinderen, die in het ziekenhuis liggen, naar buiten werden gebracht om te genieten van de zon en van de frisse lucht, moest de baby van negen maanden binnen blijven. Omdat het een s-geval is, dat wel eens zou kunnen vluchten.

129