In Depot

‘Daartegen heb ik niets. Das können wir machen. Ik geloof niet, dat daar gevaar in steekt. Dus heer Trottel gaat naar de commandant.’ Trottel glimt: hij heeft het gewonnen... Streber. Tot mij: ‘Het ligt dan in mijn bedoeling dat u voorzitter wordt van de “Schlichtungscommissie”, die voor de helft bestaat uit Hollandse, voor de helft uit Duitse Joden.

Als < u > mij nodig hebt, kunt u altijd bij mij komen.’ ‘Wij kunnen op deze wijze de belangen van de Nederlandse en Duitse Joden gelijkelijk dienen. Hoe precies, dat zullen we dan nog wel verder zien.’ Afscheid als van twee worstelaars, die elkaar in de handdruk meten.

’s Avonds bezoek bij dr. Neuburger, van de Antragstelle. Een charlatan, die elke vrouw het hof maakt en zich uitput in Hollandse woordspelingen. Hij heeft blijkbaar van de conferenties gehoord; hij tracht mij uit te horen, zonder succes. Ik wantrouw deze gladde aal.

Het bericht van de val van Orel en van Catania, op Sicilië, heeft de stemming in het kamp opnieuw lichter gemaakt. Maar vanmorgen stonden in de portiek van mijn barak vrouwen, die eruit waren gejaagd ten behoeve van de schoonmaak, met de kragen van haar mantels op te grienen van de kou en de ellende. Arme stakkerds, die de lichamelijke kracht of geestelijke weerstand niet hebben om zich boven de vuiligheid van het leven hier te verheffen.

zondag 8 augustus Iedereen in het kamp klaagt erover, dat hij de laatste tijd zo goed als geen brieven ontvangt. De agenten van Lippmann & Rosenthal oefenen censuur uit. Beweerd wordt, dat brieven, waarop geen adres van afzender voorkomt, eenvoudigweg verbrand worden. Haast niet te geloven. Ikzelf heb in de laatste veertien dagen slechts twee brieven ontvangen, voorzien van adres van afzending. Het komt herhaaldelijk voor, dat ontvangers van brieven door de agenten ter verantwoording worden geroepen wegens een of andere duistere zinspeling op geld of ondergedokenen. Op deze wijze werken de heren ertoe mee, dat de Duitse autoriteiten nog geld van Joden achterhalen of Joden vinden. De grootste drijver hier is een zekere Scheltens, die met hel en verdoemenis dreigt om de Joden tot confidenties te dwingen.

Hij is gevreesd als de pest. Gisternacht is weer een klein transport uit Amsterdam binnengekomen, waarbij ongeveer honderd s-gevallen, ondergedokenen. Zij worden kaalgeschoren en krijgen gevangeniskleren. De agenten van Lippmann & Rosenthal treden ook tegenover deze Joden op in een nieuwe rol. Zij horen hen uit op de adressen, waar zij ondergedoken waren. De Joden gedragen zich hier meer dan beschamend: zij noemen bijna allen grif de namen en adressen hunner gastheren en weldoeners. Zij zullen daarover vermoedelijk nog <wel> wat te horen krijgen. Een bejaarde dame, van hoge beschaving en ontwikkeling,

115