In Depot

jonge mensen Russisch le parlevinken. ‘Och, speelt u een Russisch liedje voor me?’ Een Russisch liedje op de balalaika. Twee, drie, vier Russische liedjes. Tussen de hoge bedden met hun zwervende vodden. Sfeer van een transmigrantenboot op de Wolga. Stjenka Raza. Een tweede Rus begint met schorre, verrookte stem te zingen. De balalaika ondersteunt hem.

Het ene liedje volgt op het andere. Heerlijke, melodieuze, kinderlijke liedjes, ritme, vaart. Kring van belangstellenden. Stem uit een bovenbed: nog een Rus. Wonderlijke combinatie: Jodenkamp, barak met gedoopte Joden, Russische kolonie, visite van rasechte Nederlandse Joden, spontane verbroedering. Man met de balalaika tot jonge vrouw:

‘Ik ken u al van vroeger: u hebt in Amsterdam op straat eens in het Russisch mijn dochtertje aangesproken, toen ik met haar liep te praten.’ Vertederd nemen we afscheid. Gelukkig dat er nog iets anders in de wereld is dan oorlog, dan nationaal-socialisten, dan pakketjes, dan vermoeidheid. Goed gestemd zoeken wij onze barak op, alsof er iets groots in ons leven is gebeurd. Gisteren is men begonnen de s-mannen in barak 67 kaal te scheren. Ze krijgen gevangeniskleding. Eergisteren is hier een gewonde Ariër binnengebracht en in het ziekenhuis opgenomen. Naar verluidt heeft hij een moordaanslag gepleegd op de burgemeester van Beilen, een NSB-er. Gefluisterd wordt dat de binnengebrachte een man van Vrij Nederland is. Hij wordt verpleegd door hoofdbroeders en heeft totnogtoe enkele malen bezoek gehad van de Obersturmführer. Ook van de recherche, die hem enige malen heeft verhoord. De Obersturmführer ging de recherche de eerste keer voor op de fiets, in poloshirt, met blote armen, als wegwijzer. Arm links, arm rechts. Groot vertoon in het kamp. Vandaag bezoek van een hoge Piet, de secretaris van Rauter, ene Harster. Sterren met gouden balken. De gewone nerveuze vertoning: wij moesten onze bedden behoorlijk opmaken, voor halfacht de deur uit wegens een extra schoonmaakbeurt voor de barak, geen middagdutjes, de zieken moeten op hun pyama een vastgenaaide ster dragen. Waarom het er zo keurig moet uitzien in een barak van Joden, die bij de nationaal-socialisten bekend staan als onordelijke Zigeuners, is niet duidelijk. Het ziet er anders helemaal niet keurig uit; een leek ziet dat met één oogopslag. Op de wegen patrouilleren dubbelposten van OD-ers en Not-Bereitschafters, de eersten in groene, de laatsten in blauwe overalls, om er op toe te zien, dat Joden niet blijven staan praten. Het kamp moet de indruk maken van een bijenkorf, waar - potdorie! - gewerkt wordt. Zo ‘uzt’ de Obersturmführer zijn Vorgesetzte, die inspectie houdt. Bokswedstrijd van jonge Joden bijgewoond in de zaal, waar overdag een paar honderd vrouwen dicht opeengepakt met benepen gezichten aardappels zitten < te > jassen. Ergens in een hoek lag tussen latwerk een paar ton

113