Van sikkel en hamer

95

Hieruit zou blijken, dat de tooneelschrijvers de buigingen van de algemeene lijn niet kunnen bijhouden, of gebrek hebben aan nieuwe inspiratie.

Ofschoon de tooneelstukken door verschillende schrijvers geschreven zijn, zoo is de inhoud ervan vrijwel gelijk. Tegenover elkaar worden steeds gesteld: een leidend communist, omgeven door jonge communisten; drie categorieën ingenieurs: de eerlijken, die niet aan politiek doen, doch hun plicht vervullen, de geestdriftigen, die, aan het Sovjetbewind verknocht, geweldige praestaties verrichten, en de „saboteurs”, die natuurlijk in handen der G.P.Oe vallen; en twee categorieën arbeiders: de industrie-arbeiders, die geestdriftig vóór het bolsjewisme ijveren en de boeren, die, bij de industrie betrokken, revolteeren, door hun gebrek aan discipline den arbeid in de war sturen, maar ten slotte voor de zaak van het communisme gewonnen worden. Altijd komt het hierop neer, dat een industrieel werk, dat is ondernomen, gevaar loopt, waarvan het slot on verander lijk is, dat het feestelijk wordt ingewijd.

Als het beste stuk op dit gebied moet worden beschouwd „Tempo”, dat bij het Wachtangof-theater gaat en door zijn sterke contrasten een spannende dramatische werking oefent.

Het tooneel is hier feitelijk een verlengstuk van de rechtzaal, waar destijds de processen tegen „saboteurs” een sterk afschrikwekkenden invloed op de intelligentia, een aanwakke-rende economische werking in het volk moesten oefenen.

De proletarische tooneelschrijver moge in arbeidsrhythme en politiek-economisch conflict gereede stof vinden voor sterke dramatische verwikkelingen, de jongste geschiedenis is een treffende demonstratie van de absurditeit van de afhankelijkheid van het tooneel van de politiek, die bij een onverwachte, noodzakelijk gebleken buiging van de politieke lijn het tooneel in zwevenden toestand achterlaat. „Saboteurs” zijn er plotseling niet meer. Het economisch proces verliest langzamerhand zijn dramatische spanning. Het conflict tusschen communist en bourgeoisie, tus-schen communist en koelak, tusschen stad en platteland is vrijwel „opgelost”. Binnenkort zal er in Sovjet-Rusland ^ dank zij de dictatuur, die alle vrije meeningsuiting ten strengste verbiedt — geen enkel conflict meer zijn. Men mag