Van sikkel en hamer

150

eerste plaats in de breedte der straten uit, doch in de weidsch-heid der huizen van den vroegeren adel, in het bijzonder der o s s o b n j a k i, de eigen huizen met royale erven en tuinen, waar de landedelman 's winters met zijn stoet van perso-neel kwam binnenvallen. Deze ossobnjaki zijn thans veelal verwaarloosd en vervallen, doch scheppen door het karakteristieke van hun landelijken bouwstijl en de onbestemdheid hunner verweerde kleuren oude sfeer. Daar tusschendoor wringen zich nauwe, bochtige, grillige straten, die ten Noorden van de Moskwa soms moeizaam klimmen, zijn kleurige pleinen genesteld en staan door den tijd zwaar beduimelde poorten. De bestrating is keiig en onregelmatig als van een gemoedelijke provinciestad. De bevolking is oneindig gevarieerd met alle typen van het Oosten van Europa en Azië, haar kleedij is bont als een staalkaart.

Dit is het beeld van Moskou. Zijn algemeen karakter is middeleeuwsch. Het heeft het aangezicht naar het Oosten gericht. Het mystieke, het picturale, het droomerige overweegt.

Het hierboven geschetste beeld is niet geheel juist. Niet meer geheel juist. Het is bezig een verandering, een zeer ingrijpende en zeer snelle verandering te ondergaan. Bij het zwerven door Moskou bespeurt men, dat er aan alle zijden hartstochtelijk wordt gebroken, en gebouwd. In vele hoofdstraten vindt men de dorpsche keien vervangen door glad asfalt, dat als een breede, donkere voor den grond snijdt; het opwoelen van andere straten wijst op het ernstig voornemen tot algemeene moderniseering van het stratennet.

Maar telkens ook stuit men op een modern gebouw, fabriek of huizencomplex, wat constructie en materiaalgebruik betreft volledig ontleend aan de West-Europeesche architectenschool van de meest-moderne richting: uiterst-strenge, strakke lijnen van beton en glas, staalhard van zuiver-verstandelijke oplossing, nuchter, toonloos grauw of grijs, zonder eenige versiering, die de scherpe lijn breekt. Men gevoelt intuïtief, dat hier wat gebeurt, dat zich met haast een nieuw beeld in de figuur van Moskou aan het ontwikkelen is. Op de transen van de Verlosserskerk krijgt dit beeld klaarder om-» lijsting: onder de gevoelige, vroolijke kerkkoepels en tusschen de weeke, vriendelijke karakters der oude huizen breekt reeds