Van sikkel en hamer

149

en koepeltjes van meer dan duizend kerken en kapellen, alle met sterke, machtige gouden kruisen bekroond. Hier staat men tegenover wat de Russen terecht plachten te noemen „de met goud-gekroonde stad.” De koepels en kruisen rijzen majestueus en zegevierend boven de huizen uit en spinnen gezamenlijk een middeleeuwsche mysterieuze en mystieke sfeer onder den hemel, vormen te zamen een fascineerende, on verzettelijke macht, in den loop der eeuwen vastgeworteld en gegroeid. In het glanzende zonlicht een honderdvoudige juichende, gloeiende galm van grootheid en onverwinlijkheid, bij bedekte, vochtige lucht een teedere, smeulende, koesterende kleuren-symphonie vol zachte, weemoedige lafenis voor het oog. Het beeld wordt ondersteund en voltooid door on-eindig-vele kopergroene daken en ranke torentjes der geel-verweerde of rijzige rood-baksteenen huizen. Alles bijeen een fantastisch coloristisch spel vol verrassingen, een Oostersch kleurenpalet.

Daalt men af naar den beganen grond en onderneemt men een dooltocht door de stad, men slaat schier geen straathoek om, of de blik blijft rusten op een Godshuis, dat door zijn stralende grootschheid, of den ootmoedig en eenvoud en de schilderachtigheid van zijn aangevreten muren en de ikon met de beeltenis der Moeder Gods, de omgeving beheerscht.

Men ervaart het ontbreken van den pope in dit milieu als een gemis.

De kleurenrijkheid van het kerkenbeeld sluit zich bij het algemeen architectonisch beeld van Moskou voortreffelijk aan. Bij alle verwaarloozing, welke sedert de laatste tien jaren het lot van Moskou is geweest, springt het picturaal karakter der stad duidelijk naar voren. De Rus noemt Moskou: de wit-ommuurde stad. Daarin liggen beeld en sfeer van zijn hoofdstad tegelijk uitgedrukt. De naam is herkomstig uit de veertiende eeuw, toen Dmitri Donskoi, na de opdringende Tartaren te hebben verslagen, de onvoldoende eikenhouten palissade deed vervangen door een witsteenen muur. Deze witte muur staat thans in het midden der stad, de z.g. k i t a i g o r o d, en is een schilderachtig stuk mooi.

In het centrum van deze stad zoekt de breede Moskwa onder ruime luchten met vaak teekenachtige wolkenpartijen zwierig haar weg; aan haar oevers staan leege, blinde paleizen met de sporen der verarming. De stad is met een weerga-looze verspilling van ruimte gebouwd, die zich niet in de