Van sikkel en hamer

110

De organisatie der atheïsten steunt deze officieele regee-ringspropaganda met een satiriek weekblad met spotprenten, genaamd „Bezbozjnik” („De Godlooze”). Men merkt van de werkzaamheid van dit genootschap in normale omstandigheden niet veel; tegen christelijke, joodsche of mahomedaan-sche feestdagen echter ontplooit het een sterke activiteit. De „Bezbozjnik” bevat voor het gevoel van den Westerling vaak smakelooze persiflages en caricaturen. Het genootschap, dat op 17.000.000 leden rekende bij het eind van het vijfjarenplan, telt er slechts 3^l/2 millioen.

De Russische kerken zijn overal zichtbaar in verval. De sovjetregeering heeft niet den moed gehad, de kerken — en ook de synagogen en moskeeën — eenvoudigweg te sluiten. Volgens de wet mag sluiting van kerkgebouwen slechts geschieden, wanneer de groote meerderheid der geloovigen eener parochie ze voorstelt, of de kosten der kerk niet langer wenscht te dragen. De regeering heeft echter de positie der kerk ondermijnd door haar haar bezittingen te ontnemen en haar bewegingsvrijheid volkomen aan banden te leggen. Haar fanatieke volgelingen hebben, vooral in de groote steden, er het hunne toe bijgedragen, de sluiting te bevorderen, hetgeen het vorig jaar in storm tempo geschiedde. Waar de regeering er kans toe ziet, vernietigt zij onder een of ander aannemelijk voorwendsel kerken of godsdienstige monumenten, zooals te Moskou de Verlosserskerk, die plaats moest maken voor een Arbeiderspaleis, of de schrijn van de Iberische Moeder Gods, die het moderne verkeer in den weg stond; of transformeert ze, wanneer de kerkelijke gebouwen geen bijzonder sterke aantrekkingskracht voor den geloovige hebben, in gebouwen van openbaar nut en arbeidersclubs. Zij vertrouwt op de resultaten van de opvoeding, op de evolutie van den geest, en veronderstelt dat de kerk, althans wat hier nog van over is, op den duur wel zal af sterven, zooals andere overblijfselen van het kapitalisme wel zullen afsterven.

In ieder geval staan in alle groote steden nog groote kerken ten dienste van de geloovigen. Niet slechts te Moskou; ook elders. Te Kiejef vonden wij de groote Sofia-kathedraal voor den dienst geopend. Te Odessa stuitten wij, op den sterfdag der Heilige Moeder Gods, op een ontzaglijke menschen-menigte op de bordessen en binnenplaats van een der groot-