Van sikkel en hamer

104

wellicht natuurlijke behoefte hebben aan aansluiting; slaagt Europa er in zijn crises tenslotte te overwinnen, dan zal Sovjet-Rusland zich gedwongen zien, zich voorloopig verder alleen in zijn economischen opbouw te verdiepen, dan zal de revolutie hoe langer hoe meer een strikt nationaal karakter aannemen. Het vindt bij de snelgroeiende nationale behoeften, die wedijveren met de bezig zijnde productieve krachten en de ontginning van den rijkdom zijner economische bronnen, hoe langer hoe meer behoefte aan nationaal-economischen inkeer, aan afleiding van zijn imperialistische driften naar het gebied der economische zelfvervulling. De economische aandacht kiest thans reeds vanzelf duidelijk zichtbaar de Aziatische richting, het veelbelovend koloniaal gebied van het Russisch rijk.

Uit de behoefte aan vrede, ter consolidatie van het Sovjet-stelsel, vloeit voort, dat de Sovjetregeering streeft naar waarborgen. Deze waarborgen zijn drieërlei: bondgenootschappen met andere staten, bevordering van de ontwapening, economische en politieke nonagressiepacten. Sovjet-Rusland ontplooit op deze drie terreinen inderdaad opmerkelijken ijver.

Hoe het staat met zijn geheime bondgenootschappen, men zou in de geheime archieven van het departement van buiten-landsche zaken te Moskou het juiste antwoord op deze vraag moeten zoeken. De in het oog loopende diplomatieke betrekkingen van Moskou met Italië en Turkije zijn zeker aanwijzingen, die niet kunnen worden miskend.

Wat de ontwapening betreft, Litwinow doet te Genève al sedert langen tijd hardnekkige pogingen om Europa te winnen voor algemeene ontwapening. Men moet aannemen, dat het Moskou met zijn voorstellen ernst is. Indien het er in slaagde, Europa tot de aanvaarding daarvan te bewegen, zou Sovjet-Rusland op deze wijze een militair gevaar, waarvoor de bolsjewisten in ieder geval beducht zijn, uit den weg hebben geruimd. Rusland zou er het groote voordeel van oogsten, dat het zijn eigen leger aanzienlijk kon verkleinen en vele krachten vrijmaken, die het in dienst kon stellen van zijn economischen opbouw. Het zou op Europa echter het voordeel blijven behouden, dat het in ieder geval een met de Sovjet-regeering samengegroeid feitelijk gewapend en militair geoefend volk behield, dat in de handen der bolsjewistische machthebbers een onschatbare potentiëele macht zou vormen.

Wat de economische en politieke nonagressie-verdragen