Russische reisschetsen

TOONEEL EN FILM.

heerlyking van het communistisch leven zelf? Er zijn teekenen, die daarop wijzen. Maar onmiskenhaar is, dat de autoriteiten zullen trachten de bioscoop een nieuwe attractie te verleenen door geluidfilms te maken. Zoo’n film is ook „De weg tot het Leven”. De bolsjewisten hebben in de eerste plaats profijt getrokken van de mogelijkheid om de vertooning ervan vooraf te doen gaan door een gloeiende propagandistische inleiding van een hunner voormannen, die zich daarvoor beschikbaar stellen. Verder hebben zij den arbeid vergezeld doen gaan van zang, hetgeen, méér nog dan de behandeling zelf, een zeer suggestieve werking oefent op de toeschouwers.

Evenals bij ons, staat ook de geluidsfilm in Sovjet-Rusland nog eerst aan het begin van haar ontwikkeling, doch zeker is dat de Russen in het geluid een prachtig middel hebben dat zij dienstbaar kunnen maken aan hun doeleinden, en daarmede aan de filmtechniek, waarin zij onbetwiste meesters zijn, een nieuwe, belangrijke wending kunnen geven.

De Russische films hebben alle een tragen gang, juister wellicht is te zeggen, dat zij wijdloopig zijn. Zij leggen verder op de pointes een overmatig zwaren klemtoon. Voor den Westerling krijgt de handeling daardoor iets gerekts, iets eentonigs, dat hem op den duur gemelijk stemt. De Rus daarentegen, zelf een mensch van primitieve breedsprakigheid, verteert zijn films met een verwonderlijke gemakkelijkheid. Piscator, dien wij te Odessa ontmoetten, verklaarde ons, dat de Russische filmstudio’s bewust rekening houden met de primitiviteit van het Russische volk. Hij zelf bevond zich tusschen de Russen te gecompliceerd, te intellectueel. Dat is wat vele Westerlingen bij hun aanschouwing van de Russische film in den weg staat. Piscator meende evenwel, dat de critiek zich ten onrechte tegen deze primitiviteit keert die naar zijn gevoelen nog altijd iets veel beters is dan de burgerlijke geestigheid van vele Westersche films. Maar die de Rus, dient hierbij opgemerkt, toch blijkt te zoeken en te waardeeren. Piscator vindt in ieder geval de film als beeld van den cul-tuurgang van het Russische volk zeer belangrijk. Hetgeen gereedelijk kan worden beaamd.

De primitiviteit, waarvan de Russische film doordrenkt is, is ongetwijfeld een verklaring voor veel in de Russische samenleving, waar wij als Westerlingen onbegrijpend tegenover staan.

* *

*

Bij tooneel en film sluiten zich de „Blauwe Kielen” aan. Deze districts-schouwburgen, die door heel Moskou zijn verspreid en uit het dilettantisme zijn ontstaan, bloeien. Zij spelen in kleine zaaltjes, waar de menschen opeengepakt zitten en staan, vaak op een minimaal klein podium. Zij treden op met kleine eenacters, die de politieke, economische of religieuze satire tot thema hebben. Zy doen denken aan een herhaling van het satirieke tooneel van de Fransche revolutie. Er heeft zich op dit tooneel een categorie van voortreffelijke volks-tooneelspelers gevormd, die met een minimum van requisieten een maximum effect bereiken en die de dagelijksche stof op geestige, vaak scherp-critische wijze behandelend, door het volk zeer gewaardeerd blijken.

75