Russische reisschetsen

DE DICTATUUR VAN HET PROLETARIAAT.

misdadigers te Moskou, waar de slachtoffers, die in den greep der G.P.Oe zjjn geraakt, het restant van hun afgeknapte levens in eenzaamheid verzuchten, en welker deuren voor den buitenlandschen toerist hermetisch gesloten blijven, staat in het hart des lands als stomme getuige van de genadelooze wijze, waarop de proletarische dictatuur de zege heeft bevochten in den klassenstrijd. De stedelijke bourgeoisie is vernietigd, het feodalisme, de boerenstand als klasse, is „geliquideerd ”, de Kerk „als bondgenoote van het kapitalisme”, is verbrijzeld; — alle dragers van beteekenis van deze maatschappelijke klassen zgn, voor zoover zij niet door de vlucht naar het buitenland het veege lyf hebben kunnen redden, uit het leven van staat en maatschappij verwijderd. Het privaat bezit is voor zooveel betreft de productiemiddelen, „als middel van uitbuiting”, afgeschaft; de Russische samenleving is op collectivistischen grondslag geplaatst.

Van dien kant beschouwd heeft de dictatuur haar werk met meedoogen-looze overtuiging grondig verricht en heeft zij den belangrijksten stap gezet op den weg, die voorgoed moet leiden naar de klassenlooze samenleving. Haar werk is echter niet voltooid, zoolang deze samenleving niet degelijk is geconsolideerd. Ofschoon zij f e i t e 1 y k klassenloos is geworden, zoo is zij het ideologisch vooralsnog niet, daar allen, die door het Sovjetbewind in hun materieel en ideëel klassebelang getroffen zijn, — en dat zijn er millioenen en millioenen — nog latent gevaar voor den Sovjetstaat bergen. Het Sovjetbewind vindt daarin zeker reden tot onverzwakte voortzetting van de dictatuur, al zal zij zich voortaan nu de tegenstand van haar vijanden vrijwel hopeloos is gebroken, naar buiten minder fel en vinnig manifesteeren.

Maar ook vindt het aanleiding tot onverzwakte handhaving van de dictatuur, zoolang de buitenwereld haar kapitalistische structuur handhaaft en de Sovjetstaat daarin een gevaar voelt voor zijn bestaan.

* *

De dictatuur heeft echter ook haar eigen onverdachte volgelingen het zwijgen opgelegd en hen, voorzooveel dit haar dienstig voorkwam, even meedoogen-loos onschadelijk gemaakt of vernietigd. Hier begint eigenlijk de zichtbare tragedie der dictatuur zelf. De dictatuur stelt haar volgelingen weliswaar in staat, zich te uiten, doch alleen op de wijze, zooals zij zelf goedkunkt; wie aan dit desideratum niet voldoet, en, in eigen zaak, zelfstandig oordeel velt, beschouwt zij als vijand, als contra-revolutionair. Hier snijdt zjj in het eigen vleesch: zij treedt hier niet op als verdelgster van klassevijanden, doch als onderdrukster van het geweten, van het proletarisch geweten. Zij maakt hier van haar dictatoriale macht meer dan misbruik, zij maakt van het dogma van het communisme een benepen caricatuur.

De dictatuur heeft eerst het terrein van haar klassevijanden gezuiverd om den bodem rijp te maken voor het zaad van het collectivisme. Zij heeft daarmede alle individualistische geesten in de bourgeoisie en den boerenstand vernietigd. Zij is sedert de uitvoering van het Vijfjarenplan ook bezig alle „individualistische”, d.w.z. zelfstandig denkende geesten in de communistische gelederen te vernietigen, en te verhinderen, dat in het volk zich „individualistische” geesten ontplooien, of zich durven doen gelden. Zij is sedert de revolutie feitelgk aan een stuk door bezig met de afschuiming, of onderdrukking, van het vrije intellect en den zelfstandig denkenden en handelenden mensch. Zij meent, dat zy aldus de ware collectivistische geestesgesteldheid verkrijgt, die het communisme voor alle eeuwen moet waarborgen. In werkelijkheid verkrijgt zy een slaafs gehoorzamende kudde, die het element der menschenwaarde en der persoonlijke verant-

«I