Russische reisschetsen

DE DICTATUUR VAN HET PROLETARIAAT.

HET REGEERINGSKASTEEL IN HET KREML.

woordelijkheid ontbeert, slechts buigt voor de bevelen van den despoot. Of Karl Marx dit met zijn leer, welke in het Westen, met zÿn onmiskenbare en onmisbare individualisme, is geboren, heeft bedoeld, of voorzien, is zeker aan zeer emstigen twijfel onderhevig. Of zelfs Lenin de consequentie van zijn leerstellingen zoover heeft bedoelen uit te strekken, eveneens. Niettemin proclameert de dictatuur wat zij thans verricht nog steeds als zuiver Marxisme en Lenisme. Nochtans is het klaarblijkelijk juister, wanneer men spreekt van Stalinisme; want men heeft hier niet meer te maken met de breede richtlijnen van Marx of van Lenin, doch van een persoonlijk, eng opportunistisch regiem van Stalin. Niet meer met een dictatuur tegen den vijand, maar in wezen met een despotie over eigen volk.

Opmerkelijk is, dat in de samenleving de beeltenis van Lening feitelijk reeds naar den achtergrond is geweken en die van Stalin haar plaats heeft ingenomen.

En voor de geestelijke standing der dictatuur is wellicht kenschetsend, dat in het officieele Revolutionair Museum te Moskou een eerst in 1929 — dus twaalf jaar na de revolutie ontworpen schilderij hangt, dat de leiders van de revolutie voorstelt en waarop Stalin als pièce de milieu fungeert, maar Trotzki met afgewend, schier onherkenbaar gelaat op den achtergrond paradeert. Dit is een zeker uit machtswaan geboren ontoelaatbare retoucheering der historie. Gelijk ook de historie sterk geretoucheerd is in de officieele encyclopedie, die thans onder toezicht der dictatuur wordt geschreven en welke ten nadeele uitvalt van de figuren, die de dictatuur van Stalin heeft geëscamoteerd.

Of bij deze ontwikkeling van zaken de dictatuur, die van zuiver revolutionair instrument verwordt tot een dogmatisch ketterjagerscollege, neiging zal toonen om zichzelf op een bepaald moment te liquideeren, is twijfelachtig. Zoolang er een samenleving is, zullen er variaties zijn en zal de mensch zich blijven

84