Russische reisschetsen

„HET BESLISSENDE JAAR 1931”.

tot 6167 millioen roebel. (De Sovjetautoriteiten komen volgens een andere waardeberekening tot een bedrag van 10.288 millioen roebel in 1930). In 1913 bedroeg de nationale accumulatie 1417 millioen roebel. De nationale productie is van 1913 tot 1929/30 gestegen van 13.896 millioen roebel tot 19.767 millioen. De investeeringen zijn uitgezuinigd op de nationale voorziening. De consumptie per hoofd der bevolking is daardoor globaal teruggeloopen van 90.6 roebel in 1913 tot 85.8 roebel in 1929/30, doch sedert 1925/1926, toen zy nog maar 73.6 per hoofd der bevolking beliep, geregeld gestegen. Brengt men echter den achteruitgang van de qualiteit der Sovjetwaren in rekening, door de economen van Birmingham op 20 pCt. gesteld, dan zou de consumptie in 1929/1930 nog slechts 67.9 roebel hebben bedragen tegen 74.5 roebel in 1927/1928, het hoogste tigfer sedert 1913.

Wij mengen ons natuurlijk niet in den becijferingsstrijd, doch het is ongetwijfeld waar dat de bolsjewisten, die aan Zahlenrausch lijden, altijd sterk de neiging hebben, de balans te sterk naar hun kant te doen doorslaan.

* *

*

Het jaar 1931 is het crisisjaar.

Zeker niet voor Sovjet-Rusland alleen.

De economie der Sovjets neemt hoe langer hoe meer het karakter aan van strijd om het kapitaal. Zij hebben zich in verschillende opzichten verrekend. Op twee punten springt dit het sterkst naar voren: de productiekosten, en de wereldconjunctuur. Het een is even belangrijk als het ander voor de verdere kapitaalvorming.

De daling der productiekosten werd voor 1928/1929 gesteld op 7 pCt., zy bereikte slechts 4 pCt.; voor het jaar 1929/1930 werd zij op 11 pCt. begroot, zij bereikte slechts 7 pCt. Hoe het in 1931 met de vermindering van den kostprijs gesteld is, zal de balans straks moeten aantoonen, doch de klacht van dr. A. Grossmann in de „Moskauer Rundschau” van 1 November j.1. daaromtrent is zeer dringend. „Een (andere) ongunstige omstandigheid, die tot ernstige bedenking aanleiding geeft, is de beweging van de kurve van den kostprijs. Nog steeds wordt in niet weinige industrieën de quaestie van het dalen van den kostprijs als de moeilijkste taak ter zjjde geschoven en de vermeerdering van de productiemassa zonder consideratie ten koste van den kostprijs geforceerd. In een heele reeks bedrijven heeft zelfs verhooging van den kostprijs plaats gevonden.”

Het verschijnsel is, bij de stijgende kapitaalsbehoeften van Rusland, van ernstigen aard en de klacht van dr. Grossmann bevestigt wat wij zelf in Rusland uit zoo menigen mond hebben vernomen. Het is thans voor de Sovjet-economen aanleiding geworden om het beginsel der rentabiliteit in alle scherpte toe te passen, anderzijds om, het blad omkeerend, voortaan minder te letten op qualiteit dan wel op quantiteit. De Sovjeteconomie heeft thans, op grond van ontzaglijk veel leergeld aan verspild kapitaal, definitief het terrein van de qualiteitsoverweging betreden. Op verscheidene bureaux, die wij te Moskou bezochten, werd dit als een nieuw, belangrijk element in de Sovietpolitiek naar den voorgrond geschoven.

* *

*

Het tweede element, dat de economie dit jaar beïnvloedt, en zeer sterk beïnvloedt, is de misrekening wat betreft de wereldconjunctuur. Op het departement van Handel werd royaalweg erkend, — de leiders der groote departementen van handel en industrie blijken door de practyk realisten geworden, die, natuurlijk met het voorbehoud van hun communistische wereldbeschouwing, geneigd

57