Russische reisschetsen

Van het economisch oorlogsfront.

DE Sovjets hebben een economisch front. Juister is het te spreken van: economisch o o r 1 o g s front. Van dag tot dag, van uur tot uur leveren de economische bevelhebbers hun rapporten in bij het algemeen hoofdkwartier te Moskou, — den hoogen economischen raad, — eiken dag en ieder uur gaan er orders van het algemeen hoofdkwartier aan de bevelhebbers en proclamaties aan de economische troepen uit. De Sovjetregeering heeft het gemunt op een ver doel, dat voor het gros der troepen in dikke nevelen schuil gaat, doch waarvoor het geen voldoende geschut heeft, onvoldoende en te weinig geoefende manschappen, ontoereikend proviand. Het komt er op aan om, totdat in deze leemten is voorzien, het moreel van den troep op peil te houden.

Dit gebeurt met — brood en spelen!

* *

45-

Een tocht langs het economisch oorlogsfront is uiterst belangwekkend en leerzaam, maar tevens uiterst moeilijk, omdat op het oordeelsvermogen van den waarnemer een scherp beroep wordt gedaan. Vóór zijn oogen verrijst uit den bodem een modern-industrieel rijk, dat hem met ontzag vervult voor den moed, de energie en het volhardingsvermogen van hen, die deze taak op hun schouders hebben genomen. Voor zijn oogen ziet hg onder menschenhanden een werk groeien, dat een verbluffend scherpe tegenstelling vormt met de wereld, die het achter zich laat. Indien deze onderneming slaagt, die in de geschiedenis zeker eenig is in haar soort, zoowel wat betreft het doel, dat er aan ten grondslag ligt, als haar fabelachtigen opzet, zullen de namen van haar ontwerpers of uitvoerders wellicht op één rij geplaatst worden met die van een Alexander den Groote, een Julius Caesar, een Peter den Groote.

De scheppende geest, die de onderneming bezielt, is in overeenstemming met de reusachtigheid van het rijk, den geweldigen rijkdom van den Russi-schen bodem, die totnogtoe slechts voor een derde is geëxploreerd. Het oude rijk wordt afgebroken, op de puinhoopen er van wordt een nieuw gebouwd. Dit is te zwak gezegd. Het oude rijk wordt met barbaarsche drift vernietigd, een nieuw wordt met toomelooze vaart gewrocht, uit den grond getrokken.

Hoe zal de journalist van dit fenomeen een beschrijving geven, die de werkelijkheid nadert? Hier ligt rijkelijk stof voor den filmkunstenaar, die door het moderne arbeidsproces gegrepen zijn verbeelding voeden kan. De dagbladschrijver moet zich bepalen tot karakteriseeren.

Een der grootste werken, die wij op onzen tocht langs het economisch front hebben bezocht is Dnjeprostroi, onder Alexandrofsk, in de Oekrajiene. Uit dit werk spreekt de stoutmoedigheid der bolsjewistische maatschappij-vormers onmiskenbaar. De jongste overwinning op de barsche natuur, het nieuwste wonder, — dat aan het Russische volk getoond wordt om zijn verafgoding van de techniek

39