Russische reisschetsen

WERKELIJKE BEHOEFTEN EN ARBEIDSPRESTATIE.

verandering is wellicht de meest karakteristieke, omdat het hier betreft de konsomols, de jonge mannen en vrouwen, waarop de idee van het communisme het sterkst beroep doet.

Staline locuto causa finit a.

De kastengeest ontwikkelt zich volgens de hoogte van het inkomen, dat ongeveer gelijk opgaat met den geestelijken stand. De regeering scherpt het, natuurlijk ongewild, aan door de inrichting van de samenleving naar de standen en beroepen. Overal vindt men het streven om groepen arbeiders van een bepaald bedrijf of beroep in woningblokken samen te voegen, in een clubgebouw te vereenigen. Dit beginsel strekt zich uit tot in de vacantie-kolonies, waar men evenals in de stad de huizen voor arbeiders, voor ingenieurs, voor geleerden vindt.

Van alle kasten vormen de leden der communistische partij wel de meest markante kaste. Zj is het meest-exclu-    Propagandaplaat :    Met decoratie en oedarnik-

sief. Haar leden hebben weliswaar de    boekje    voorziene    stootarbeiders,    die    prat

zwaarste plichten en een begrensd in-    gaan    op    het    resultaat    van    hun    arbeid,

komen, waarvoor men de grens echter

bezig is reeds ruimer te trekken, doch daartegenover de macht en de grootste voorrechten.

In bovenstaand artikel hebben wij slechts de algemeene kanten aangeraakt van wat wij in de Russische maatschappij hebben waargenomen. De rede van Stalin geeft aanleiding voor speculatie op de toekomst. Maar onloochenbaar is, dat zij haar inspiratie heeft in reëele, economische feiten. Hoe men de zaak ook keeren of wenden moge, de bolsjewisten hebben den strijd met de menschel ij ke natuur zelf in eerste instantie verloren. De zuivere idee is afgestuit op de moeilijke practijk. Dat is voor het oogenblik in principieelen zin wellicht het belangrijkste in het bolsjewistische experiment.

Of de bolsjewisten het verloren terrein later zullen herwinnen? Als de samenleving zich waarschijnlijk eenmaal volgens bepaalde normen gezet heeft? Als dan nog de w e n s c h bestaat, het terrein te herwinnen.

Sovjet-Rusland heeft thans, behalve de techniek van het Westen met alle consequenties daaraan verbonden, ook den loonprikkel van de liberale economische school van het Westen overgenomen. Het zal nu moeten toonen, dat het in staat is, met dezen prikkel minstens eenzelfde arbeidsproductiviteit te voorschijn te roepen.

Want dit is het wezen der geheele zaak.

38