Russische reisschetsen

WERKELIJKE BEHOEFTEN EN ARBEIDSPRESTATIE.

De Russische technicus, de bedrijfsleider, de directeur, leidende persoonlijkheden, kunnen het echter tot 600, in sommige gevallen tot 1000 roebel per maand brengen. Oók de ingenieur, die lid is van de communistische partij, kan een stuk boven de grens van 350 roebel, die communisten mogen verdienen, uitkomen ; de partijkas spreekt hem dan alleen zwaarder aan. Schrijvers kunnen hun inkomsten nog sterker opdrijven dan b.v. ingenieurs: hun inkomsten staan in verhouding tot de waardeering van hun arbeid, soms genieten zij aandeel in de winst, zonder dat de eindbelooning aan beperking onderworpen is. De Deen-sche schrijver Andersen Nexo, die tegelijk met ons in Rusland vertoefde, maakt in „Politiken” gewag van een schrijver, die verleden jaar 15.000 roebels heeft verdiend. Ons zelf werd door kunstenaars verzekerd, dat er schrijvers zijn, die nog méér maken. Zijn zij lid van de partij, dan spreekt de partijkas ook hen duchtig aan. En anders weten de belastingautoriteiten hen te vinden.

Maar dit staat buiten het feit, dat het in Sovjet-Rusland zoowel voor technici als kunstenaars m o g e 1 ij k is, groote honoraria te bedingen. Hieruit blijkt, dat ook Sovjet-Rusland, alleen op beperkte schaal vooralsnog, gebonden is aan de economische wet van het Westen, nl. dat naar gelang maatschappelijke goederen zeldzamer worden, zij duurder worden. Maar óók, dat het proletarisch intellect zich in beginsel feitelijk volgens dezelfde economische wetten beweegt als het burgerlijke, waartegen de proletarische gevoelens der bolsjewisten aanvankelijk heftig revolteerden.

* *

*

Er is zich in Sovjet-Rusland bezig een nieuwe geldhuishouding te ontwikkelen. Stalin meent, dat de door hem gesanctioneerde en algemeen gemaakte loondifferentiatie van tijdelijken aard zal zijn, alleen maar noodig zal zijn voor het tijdperk van den industrieelen opbouw. Is dit zelfbedrog, of met voorbedachten rade over de harde feiten heenloopen?

Zeker is dat de Russische samenleving duidelijk zichtbaar en gretig de belangrijke buiging van de algemeene lijn volgt. In de samenleving teekent zich een typische classificatie af, die den indruk maakt van kastenvorming. Als toonaangevend element komt naar voren de kaste der oedarniki, de stootarbeiders, de bolsjewistische vakarbeiders, die het arbeidstempo dirigeeren. De troetelkinderen van den staat. Zij beschouwen en gedragen zich als super-arbeiders, als de aristocraten van den arbeid, die zich voor hun economische diensten aan den staat extra laten betalen en onderscheiden. Zij krijgen de hoogste loonen; want zij werken méér en beter, zij krijgen speciale premies voor verdienstelijke prestaties, zij zijn in het genot van speciale oedarnik-boekjes, die hun faciliteiten geven in de staatswinkels, zij krijgen het eerst toegang tot en de beste plaatsen in de rusthuizen, zij dragen hun decoraties, die de regeering hun toekent, met den trots van den Westerling. Zij eischen in de samenleving plaats voor zich op.

Hier staat men voor het merkwaardig feit, dat de meest klassebewuste arbeiders in een communistischen staat de voordeelen a a n n e m e n, die de staat hun aanbiedt.

Ook voor de technici is de baan geopend, nu Stalin hen officieel als een volstrekt onmisbaar element van voornaam gehalte in de samenleving heeft erkend.

De classificatie zet zich door tot diep in de geleden der communisten. Als typisch voorbeeld daarvan zij melding gemaakt van de spontane verandering van „levensstijl” — het woord is niet van ons — van een kolonie van jonge communisten te Rostow, die vóór de rede van Stalin geheel als communisten leefden door volkomen gelijk op te deelen, na de rede van Stalin hun gemeenschappelijk leven instelden op den voet der verhouding van het inkomen. Deze

37